Igbo: Akụkọ isii gbasara Akwụkwọ Nsọ

Bible Online

Okwu mmalite

Okwu gị bụ oriọna dịịrị ụkwụ m na ìhè dịịrị okporo ụzọ m
(Abụ Ọma 119:105)

Baịbụl bụ Okwu Chineke, bụ́ nke na-eduzi nzọụkwụ anyị ma na-adụ anyị ọdụ ná mkpebi ndị anyị na-aghaghị ime kwa ụbọchị. Dị ka e dere n’Abụ Ọma a, Okwu ya pụrụ ịbụ oriọna dịịrị ụkwụ anyị na n’ime mkpebi anyị.

Baịbụl bụ akwụkwọ ozi mepere emepe nke e degaara ndị ikom, ndị inyom, na ụmụaka, nke sitere n’ike mmụọ nsọ Chineke. Ọ bu onye amara; ọ chọrọ ka anyị nwee obi ụtọ. Site n’ịgụ akwụkwọ Ilu, Eklisiastis, ma ọ bụ Ozizi Elu Ugwu (na Matiu, isi 5 ruo 7), anyị na-achọta ndụmọdụ sitere n’aka Kraịst maka inwe ezi mmekọrịta n’ebe Chineke na ndị agbata obi anyị nọ, bụ́ ndị pụrụ ịbụ nna, nne, nwa, ma ọ bụ ndị ọzọ. Site n’ịmụ ndụmọdụ a e dere n’akwụkwọ na akwụkwọ ozi nke Akwụkwọ Nsọ, dị ka nke Pọl onyeozi, Pita, Jọn, na ndị na-eso ụzọ Jemes na Jud (ụmụnna nne Jizọs), dị ka e dere n’Ilu, anyị ga-anọgide na-eto eto n’amamihe ma n’ihu Chineke ma n’etiti mmadụ, site n’itinye ya n’ọrụ.

Abụ Ọma nke a na-ekwu na Okwu Chineke, Akwụkwọ Nsọ, nwere ike ịbụ ìhè maka ụzọ anyị, ya bụ, maka nnukwu ntụzi-aka nke mmụọ nke ndụ anyị. Jizọs Kraịst gosiri isi nduzi n’ihe banyere olileanya, nke inweta ndụ ebighị ebi: “Nke a bụ ndụ ebighị ebi: ka ha wee mara gị, onye naanị ya bụ ezi Chineke, marakwa Jizọs Kraịst, Onye I zitere” (Jọn 17:3). Ọkpara Chineke kwuru banyere olileanya mbilite n’ọnwụ, ọbụna kpọlitekwa ọtụtụ ndị n’ọnwụ n’oge ozi ya. Mbilite n’ọnwụ kasị dị ịrịba ama bụ nke enyi ya Lazarọs, onye nwụworo anwụ ụbọchị atọ, dị ka a kọrọ n’Oziọma Jọn (11:34-44).

Weebụsaịtị Baịbụl a nwere ọtụtụ isiokwu Baịbụl n’asụsụ ị họọrọ. Otú ọ dị, n’asụsụ Bekee, Spanish, Portuguese, na French nanị, e nwere ọtụtụ isiokwu Bible na-akasi obi e mere iji gbaa gị ume ịgụ Bible, ịghọta ya, na itinye ya n’ọrụ, na-ebumnobi nke inwe (ma ọ bụ ịnọgide na-enwe) ndụ obi ụtọ, na-enwe okwukwe n’olileanya nke ndụ ebighị ebi (Jọn 3:16, 36). Ị nwere Bible dị n’ịntanetị, njikọ ndị a na akụkọ ndị a dị na ala nke ibe ahụ (ederede na Bekee. Maka nsụgharị akpaka, ị nwere ike iji Google Translate).

***

1 – Ememe ncheta ọnwụ Jizọs Kraịst

Ememme ncheta ọnwụ Kraịst ga-ewere ọnọdụ

na Mọnde, Machị 30, 2026, mgbe anyanwụ dasịrị

(dị ka ọnwa ọhụrụ nke mbara igwe si kwuo)

« N’ihi na, n’ezie, a chụwo nwa atụrụ ememme ngabiga anyị n’àjà, ya bụ, Kraịst »

(1 Ndi Korint 5:7)

Biko pịa na njikọta iji hụ nchịkọta isiokwu ahụ

Akwụkwọ ozi mepere emepe e degaara ọgbakọ Ndị Kraịst nke Ndịàmà Jehova

Ezigbo ụmụnna nwoke na ụmụnna nwanyị n’ime Kraịst,

Ndị Kraịst bụ́ ndị nwere olileanya ịdị ndụ ebighị ebi n’ụwa aghaghị irube isi n’iwu Kraịst bụ́ iri achịcha na-ekoghị eko na ịṅụ iko ahụ n’oge e ji echeta ọnwụ ịchụàjà ya

(Jọn 6:48-58)

Ka ụbọchị a ga-eme Ncheta Ọnwụ Kraịst na-eru nso, ọ dị mkpa ịṅa ntị n’iwu Kraịst banyere ihe na-anọchi anya àjà ya, ya bụ, ahụ́ ya na ọbara ya, bụ́ ndị achịcha na-ekoghị eko na iko mmanya na-anọchi anya ha n’otu n’otu. N’otu oge, n’ikwu okwu banyere mana nke si n’eluigwe daa, Jizọs Kraịst kwuru, sị: “N’eziokwu, ana m asị unu na ọ bụrụ na unu erighị anụ ahụ́ Nwa nke mmadụ ma ṅụọ ọbara ya, unu enweghị ndụ n’ime onwe unu.  Onye ọ bụla na-eri anụ ahụ́ m ma na-aṅụ ọbara m nwere ndụ ebighị ebi, m ga-akpọlitekwa ya n’ọnwụ n’ụbọchị ikpeazụ” (Jọn 6:48-58). Ụfọdụ ga-arụ ụka na o kwughị okwu ndị a dị ka akụkụ nke ihe ga-abụ ememe ncheta ọnwụ ya. Arụmụka a ọ dịghị ụzọ ọ bụla ga-emebi ibu ọrụ nke iri ihe na-anọchi anya anụ ahụ́ na ọbara ya, ya bụ, achịcha na-ekoghị eko na iko mmanya.

N’ikweta, nwa oge, na a ga-enwe ọdịiche dị n’etiti okwu ndị a na ememe ncheta ahụ, mgbe ahụ, mmadụ aghaghị izo aka n’ihe nlereanya ya, ememe Ngabiga (« N’ihi na, n’ezie, a chụwo nwa atụrụ ememme ngabiga anyị n’àjà, ya bụ, Kraịst » 1 Ndị Kọrint 5:7; Ndị Hibru. 10:1). Ònye ga-eme Ememme Ngabiga? Naanị ndị e biri úgwù (Ọpụpụ 12:48). Ọpụpụ 12:48 , na-egosi na ọbụna ndị mbịarambịa pụrụ ikere òkè na Ememe Ngabiga, ma ọ bụrụ na e e ha úgwù. Ikere òkè na Ememe Ngabiga ọbụna dịịrị onye ala ọzọ iwu (lee amaokwu 49): “Ọ bụrụ na onye mbịarambịa binyeere unu, ọ ga-akwadebekwa anụ e ji eme Ememme Ngabiga a na-emere Jehova. Ọ ga-eme ya otú e nyere n’iwu nakwa otú e kwuru ka e si na-eme ya. Otu iwu ga na-achị unu, ma onye mbịarambịa ma nwa afọ ala unu’ (Ọnụ Ọgụgụ 9:14). “Ọ bụ otu iwu ga na-achị ununwa ndị so n’ọgbakọ a na onye mbịarambịa binyeere unu. Ọ ga-abụ iwu ga-adịgide adịgide nke ọgbọ unu niile ga na-edebe. Unu na onye mbịarambịa ga-abụ otu n’ihu Jehova » (Ọnụ Ọgụgụ 15:15). Ikere òkè na Ememe Ngabiga bụ ọrụ dị oké mkpa, Jehova Chinekekwa, n’ihe metụtara ememe a, ọ dịghị ọdịiche ọ bụla n’etiti ụmụ Izrel na ndị ala ọzọ.

Gịnị mere e ji kwusie ike n’eziokwu ahụ bụ na onye ala ọzọ ahụ ji ụgwọ ime Ememme Ngabiga? N’ihi na isi arụmụka nke ndị na-amachibido ikere òkè n’ihe nnọchianya, nye Ndị Kraịst kwesịrị ntụkwasị obi bụ́ ndị nwere olileanya ibi n’ụwa, bụ na ha esoghị n’ “ọgbụgba ndụ ọhụrụ” ahụ, ha esonyeghịkwa n’Izrel. Ma, dị ka ihe nlereanya Ememe Ngabiga si dị, ndị na-abụghị ndị Izrel nwere ike ime Ememme Ngabiga… Gịnị ka ibi úgwù pụtara n’ụzọ ime mmụọ? Irubere Chineke isi (Deuterọnọmi 10:16; Ndị Rom 2:25–29). Ebìghi-úgwù nke ime mmụọ na-anọchi anya nnupụisi nye Chineke na Kraịst (Ọlụ Ndịozi 7:51–53). Azịza ya zuru ezu n’okpuru.

Iri achịcha na ịṅụ iko mmanya ọ̀ dabeere n’olileanya “eluigwe” ma ọ bụ “ụwa”? Ọ bụrụ na e gosi olileanya abụọ a, n’ozuzu, site n’ịgụ nkwupụta nile nke Kraịst, nke ndị ozi na ọbụna nke ndị ha na ha dịkọrọ ndụ, anyị na-aghọta na a kpọtụghị ha kpọmkwem na Bible. Dị ka ihe atụ, Jizọs Kraịst na-ekwukarị okwu banyere ndụ ebighị ebi, n’enweghị ọdịiche dị n’etiti olileanya eluigwe na nke ụwa (Matiu 19:16, 29; 25:46; Mak 10:17, 30; Jọn 3:15, 16, 36;4:14; 35;5:24,28,29 (n’ikwu okwu banyere mbilite n’ọnwụ, o kwughịdị na ọ ga-adị n’ụwa (n’agbanyeghị na ọ ga-adị)), 39;6:27, 40 , 47, 54 ( e nwere. ọtụtụ nrụtụ aka ndị ọzọ ebe Jizọs Kraịst akọwaghị ihe dị iche n’etiti ndụ ebighị ebi n’eluigwe ma ọ bụ n’ụwa)). N’ihi ya, olileanya abụọ a ekwesịghị ịdị iche n’etiti Ndị Kraịst n’ihe banyere ememe ncheta ahụ. Na n’ezie, ime ka olileanya abụọ a dabere na iri achịcha na ịṅụ iko enweghị ihe ndabere Akwụkwọ Nsọ.

N’ikpeazụ, n’ihe e kwuru na Jọn 10, ikwu na Ndị Kraịst nwere olileanya ibi n’ụwa ga-abụ “atụrụ ọzọ” ahụ, ọ bụghị akụkụ nke ọgbụgba ndụ ọhụrụ ahụ, esiteghị n’ihe e kwuru n’otu isiakwụkwọ a dum. Ka ị na-agụ akụkọ ahụ (n’okpuru) “Atụrụ ọzọ” nke ji nlezianya na-enyocha ihe ndị gbara ya gburugburu na ihe atụ nke Kraịst, na Jọn 10, ị ga-aghọta na ọ naghị ekwu banyere ọgbụgba ndụ, kama ọ na-ekwu banyere onye bụ ezi Mesaịa ahụ. “Atụrụ ọzọ” ahụ bụ Ndị Kraịst na-abụghị ndị Juu. Na Jọn 10 na 1 Ndị Kọrint 11 , ọ dịghị mmachibido iwu nke Akwụkwọ Nsọ megide Ndị Kraịst kwesịrị ntụkwasị obi bụ́ ndị nwere olileanya ndụ ebighị ebi n’elu ụwa na ndị nwere obi úgwù nke mmụọ, iri achịcha na ịṅụ iko mmanya ncheta.

Ụmụnna n’ime Kraịst.

***

Ememme ncheta ọnwụ Kraịst ga-ewere ọnọdụ

na Mọnde, Machị 30, 2026, mgbe anyanwụ dasịrị

(dị ka ọnwa ọhụrụ nke mbara igwe si kwuo)

– Ememe Ngabiga bụ ihe atụ nke ihe Chineke chọrọ maka ememe ncheta nke ọnwụ Kraịst: « n’ihi na ihe ndị ahụ bụ onyinyo nke ihe gaje ịbịa, ma ihe bụ́ ezie dịịrị Kraịst » (Ndị Kọlọsị 2:17). « N’ihi na ebe Iwu ahụ nwere onyinyo nke ihe ọma ndị gaje ịbịa, ma ọ bụghị ihe ndị ahụ kpọmkwem » (Ndị Hibru 10:1).

– Naanị ndị e biri úgwù nwere ike ịme Ememe Ngabiga: « N’ọnwa nke mbụ, n’ụbọchị nke iri na anọ n’ọnwa, ná mgbede ka unu ga-eri achịcha na-ekoghị eko ruo ná mgbede ụbọchị nke iri abụọ na otu n’ọnwa ahụ » (Ọpụpụ 12:48).

– Ndị Kraịst ha anaghị eme nke ibi úgwù nke anụ ahụ. Ugbu a ọ bụ « úgwù ime mmụọ »: « Biekwanụ obi unu úgwù, unu ekwesikwala olu ike ọzọ » (Deuterọnọmi 10:16, Ọrụ 15:19,20,28,29 « Iwu nke ndi-ozi, » Ndi Rom 10:4 « njedebe nke Iwu » (enyere Mosis)).

–  « úgwù ime mmụọ » nke obi bu nrube isi nye Chineke na nwa ya Jisos Kraist: « N’eziokwu, ibi úgwù bara uru naanị ma ọ bụrụ na ị na-edebe iwu; ma ọ bụrụ na ị bụ onye na-emebi iwu, úgwù e biri gị aghọwo ebighị úgwù. Ya mere, ọ bụrụ na onye a na-ebighị úgwù na-eme ihe ziri ezi ndị dị n’Iwu ahụ, ọ̀ bụ na a gaghị agụ ebighị úgwù ya dị ka ibi úgwù? Onye bụkwa onye a na-ebighị úgwù site n’ọmụmụ, site n’idebe Iwu ahụ, ga-ekpe gị ikpe, gị onye na-emebi iwu n’agbanyeghị na i nwere iwu e dere ede, bụrụkwa onye e biri úgwù. N’ihi na ọ bụghị onye bụ́ onye Juu n’elu ahụ́ bụ onye Juu, ọ bụghịkwa úgwù e biri n’elu ahụ́ bụ ibi úgwù. Kama, ọ bụ onye bụ́ onye Juu n’obi bụ onye Juu, úgwù e biri ya bụkwa n’obi site na mmụọ, ọ bụghị site n’iwu e dere ede. Otuto onye ahụ na-abịa, ọ bụghị site n’aka mmadụ, kama site n’aka Chineke » (Ndi Rom 2:25-29).

– Ebibeghị ya úgwù ime mmụọ, obu nnupu isi nye Chineke na Okpara ya Jisos Kraist : “Ndị na-ekwesi olu ike na ndị a na-ebighị úgwù n’obi na ná ntị, unu na-eguzogide mmụọ nsọ mgbe niile; dị ka nna nna unu hà mere, otú ahụ ka unu na-eme. Ònye n’ime ndị amụma ka nna nna unu hà na-akpagbughị? Ee, ha gburu ndị mara ọkwa tupu oge eruo banyere ọbịbịa nke Onye ezi omume ahụ, bụ́ onye unu ghọworo ugbu a ndị raara ya nye na ndị gburu ya. Unu Ndị natara Iwu ahụ dị ka ndị mmụọ ozi si nye ya ma unu edebeghị ya” (Olu 7:51-53).

– « úgwù ime mmụọ » nke obi ka achiri maka itinye aka n’ememe ncheta nke onwu nke Kraist (olile anya ndi Kristain obula (eluigwe ma ọ bụ n’ụwa): « Ka mmadụ buru ụzọ nwapụta onwe ya mgbe o nyochasịrị onwe ya, mgbe o mere otú ahụ, ya taa achịcha ahụ ma ṅụọ iko ahụ » (1 Ndị Kọrịnt 11:28).

– Onye Kristian aghagh ile uche anya tupu ya etinye aka n’ememe ncheta nke onwu Kraist. Ọ bụrụ na ọ na-eche na o nwere akọnuche dị ọcha n’ihu Chineke, na o nwere úgwù ime mmụọ, mgbe ahụ, o nwere ike itinye aka n’ememe ncheta ọnwụ nke Kraịst (olileanya ọ bụla nke ndị Kraịst (eluigwe ma ọ bụ n’ụwa).

– Iwu doro anya nke Kraịst, iri nri nke « anu aru » ya na « ọbara » ya, bụ òkù nye Ndị Kraịst niile kwesịrị ntụkwasị obi (akara): « Abụ m achịcha na-enye ndụ. Nna nna unu hà riri mana n’ala ịkpa ma mechaa nwụọ. Nke a bụ achịcha ahụ nke si n’eluigwe bịa, ka onye ọ bụla wee rie ya ma ghara ịnwụ. Abụ m achịcha na-enye ndụ nke si n’eluigwe bịa; ọ bụrụ na onye ọ bụla erie achịcha a, ọ ga-adị ndụ ruo mgbe ebighị ebi; n’eziokwu, achịcha ahụ m ga-enye bụ anụ ahụ́ m+ n’ihi ndụ nke ụwa.” Ya mere, ndị Juu malitere ịrụrịta ụka n’etiti onwe ha, sị: “Olee otú nwoke a ga-esi enye anyị anụ ahụ́ ya ka anyị rie?”  N’ihi ya, Jizọs sịrị ha: “N’ezie, n’ezie, ana m asị unu, Ọ bụrụ na unu erighị anụ ahụ́ Nwa nke mmadụ, ṅụọkwa ọbara ya, unu enweghị ndụ n’ime onwe unu. Onye na-eri anụ ahụ́ m ma na-aṅụ ọbara m nwere ndụ ebighị ebi, m ga-akpọlitekwa ya n’ọnwụ n’ụbọchị ikpeazụ; n’ihi na anụ ahụ́ m bụ ezi nri, ọbara m bụkwa ezi ihe ọṅụṅụ.  Mụ na onye na-eri anụ ahụ́ m ma na-aṅụ ọbara m dị n’otu, ya onwe ya na mụ onwe m dịkwa n’otu.   Dị nnọọ ka Nna m nke dị ndụ zitere m, m wee dị ndụ n’ihi Nna m, onye na-erikwa m, ọbụna onye ahụ ga-adị ndụ n’ihi m.  Nke a bụ achịcha nke si n’eluigwe bịa. Ọ dịghị ka mgbe nna nna unu hà riri achịcha ma mechaa nwụọ. Onye na-eri achịcha a ga-adị ndụ ruo mgbe ebighị ebi » (Jon 6:48-58).

– Ya mere, Ndị Kraịst niile kwesịrị ntụkwasị obi, ihe ọ bụla ha nwere olileanya, n’eluigwe ma ọ bụ nke ụwa, ga-ewere achịcha na mmanya site na ncheta ọnwụ Kraịst, ọ bụ iwu: « N’ihi ya, Jizọs sịrị ha: “N’ezie, n’ezie, ana m asị unu, Ọ bụrụ na unu erighị anụ ahụ́ Nwa nke mmadụ, ṅụọkwa ọbara ya, unu enweghị ndụ n’ime onwe unu. (…) Dị nnọọ ka Nna m nke dị ndụ+ zitere m, m wee dị ndụ n’ihi Nna m, onye na-erikwa m, ọbụna onye ahụ ga-adị ndụ n’ihi m » (Jọn 6: 53,57).

– Ncheta ọnwụ nke Kraist ga-eme nanị n’etiti ndị na-eso ụzọ Kraịst kwesịrị ntụkwasị obi: « N’ihi ya, ụmụnna m, mgbe unu bịakọtara iri ya, cherenụ ibe unu » (1 Ndị Kọrint 11:33).

– Ọ bụrụ na ịchọrọ isonye na « ncheta ọnwụ Kraịst » ma bụrụ ndị Kraịst, a ghaghị ime gị baptizim, jiri ezi obi na-achọ irubere iwu Kraịst isi: « Ya mere, gaanụ mee ndị mba niile ka ha bụrụ ndị na-eso ụzọ m. Na-eme ha baptizim n’aha nke Nna na nke Ọkpara na nke mmụọ nsọ. Na-ezi ha ka ha debe ihe niile m nyere unu n’iwu. Ma, lee! m nọnyeere unu ụbọchị niile ruo ọgwụgwụ usoro ihe a » (Matiu 28:19, 20).

Atụrụ ọzọ

“Enwekwara m atụrụ ọzọ, ndị na-anọghị n’ogige atụrụ a. M ga-akpọtakwa ha, ha ga-ege m ntị. Ha ga-aghọ otu ìgwè atụrụ, nweekwa otu onye ọzụzụ atụrụ »

(Jọn 10:16)

Iji nlezianya gụọ Jọn 10:1-16 na-ekpughe na isiokwu bụ́ isi bụ ịmata Mezaịa ahụ dị ka ezi onye ọzụzụ atụrụ nke ndị na-eso ụzọ ya, bụ́ atụrụ.

Na Jọn 10:1 na Jọn 10:16, e dere, sị: “N’eziokwu, ana m asị unu na ọ bụrụ na mmadụ anaghị esi n’ọnụ ụzọ abanye n’ogige atụrụ, kama na-esi ebe ọzọ arịba, ọ bụ onye ohi na onye na-apụnara mmadụ ihe. (…) Enwekwara m atụrụ ọzọ, ndị na-anọghị n’ogige atụrụ a. M ga-akpọtakwa ha, ha ga-ege m ntị. Ha ga-aghọ otu ìgwè atụrụ, nweekwa otu onye ọzụzụ atụrụ ». “Mkpịsị atụrụ” a na-anọchi anya ókèala ebe Jizọs Kraịst kwusara ozi ọma, bụ́ Mba Izrel, n’ihe banyere iwu Mozis: “Jizọs zipụrụ mmadụ iri na abụọ a ma sị ha: “Unu abanyela n’okporo ụzọ ndị mba ọzọ, unu abanyekwala n’obodo ndị Sameria.  Kama, na-agakwurunụ atụrụ furu efu bụ́ mba Izrel »” (Matiu 10:5, 6). “O wee, sị: “E zitere m maka atụrụ furu efu, bụ́ mba Izrel, ọ bụghị maka ndị ọ bụla ọzọ »” (Matiu 15:24).

Na Jọn 10:1-6 e dere na Jizọs Kraịst pụtara n’ihu ọnụ ụzọ nke ogige atụrụ ahụ. Nke a mere n’oge e mere ya baptizim. “Onye nche ọnụ ụzọ” bụ Jọn Baptist (Matiu 3:13). Site n’ime Jizọs baptizim, onye ghọrọ Kraịst, Jọn Baptist meghere ya ụzọ ma gbaa akaebe na Jizọs bụ Kraịst na Nwa atụrụ Chineke: “N’echi ya, ọ hụrụ Jizọs ka ọ na-abịakwute ya, o wee sị: “Lee Nwa Atụrụ Chineke onye na-ewepụ mmehie nke ụwa » » (Jọn 1:29-36).

Na Jọn 10:7-15, ka Jizọs Kraịst nọkwa n’otu isiokwu Mesaịa ahụ, o ji ihe atụ ọzọ mee ihe site n’ịkpọ onwe ya dị ka “Ọnụ Ụzọ Ámá” ahụ, bụ́ nanị ebe e si abanye n’otu ụzọ ahụ Jọn 14:6: “Jizọs sịrị ya: “Ọ bụ m bụ ụzọ na eziokwu na ndụ. E nweghị onye na-abịakwute Nna m ma ọ bụrụ na o sighị na m » ».

Isi isiokwu nke isiokwu a bụ mgbe niile Jizọs Kraịst dị ka Mezaịa. Site n’amaokwu nke 9, n’otu akụkụ (ọ gbanwere ihe atụ ahụ n’oge ọzọ), ọ kpọrọ onwe ya dị ka onye ọzụzụ atụrụ nke na-azụ atụrụ ya site n’ime ka ha ‘ba ma ọ bụ pụta’ ka ha zụọ ha. Ozizi ahụ gbakwasara n’ebe ọ nọ nakwa n’ụzọ o si elekọta atụrụ ya. Jizọs Kraịst kpọrọ onwe ya dị ka onye ọzụzụ atụrụ magburu onwe ya nke ga-atọgbọ ndụ ya maka ndị na-eso ụzọ ya na onye hụrụ atụrụ ya n’anya (n’adịghị ka onye ọzụzụ atụrụ na-akwụ ụgwọ nke na-agaghị etinye ndụ ya n’ihe ize ndụ n’ihi atụrụ na-abụghị nke ya). Ọzọ, ihe nkuzi nke Kraịst lekwasịrị anya bụ n’onwe ya dịka onye ọzụzụ atụrụ nke ga-achụ onwe ya n’àjà maka atụrụ ya (Matiu 20:28).

Jọn 10:16-18: “Enwekwara m atụrụ ọzọ, ndị na-anọghị n’ogige atụrụ a. M ga-akpọtakwa ha, ha ga-ege m ntị. Ha ga-aghọ otu ìgwè atụrụ, nweekwa otu onye ọzụzụ atụrụ.  Nna m hụrụ m n’anya maka na m na-enye ndụ m ka m wee nweta ya ọzọ. O nweghị onye na-anapụ m ndụ m, kama ọ bụ m ji aka m enyefe ya. Enwere m ikike inyefe ya, enwekwara m ikike inweta ya ọzọ. Ọ bụ Nna m nyere m iwu a”.

Site n’ịgụ amaokwu ndị a, n’iburu n’uche ihe ndị gbara n’amaokwu ndị bu ụzọ pụta ìhè, Jisọs Kraịst mara ọkwa mgbanwe n’oge ahụ, na ọ ga-achụ ndụ ya n’àjà ọ bụghị nanị n’ihi ndị na-eso ụzọ ya ndị Juu, kamakwa maka ndị na-abụghị ndị Juu. Ihe àmà bụ na iwu ikpeazụ o nyere ndị na-eso ụzọ ya, banyere ime nkwusa, bụ nke a: “Ma unu ga-anata ike mgbe mmụọ nsọ ga-adakwasị unu. Unu ga-abụkwa ndị àmà m ma na Jeruselem ma na Judia na Sameria, ruokwa n’ebe kacha anya n’ụwa” ( Ọrụ Ndịozi 1:8). Ọ bụ kpọmkwem na baptizim nke Kọnịliọs ka okwu nile nke Kraịst na Jọn 10:16 ga-amalite imezu (Lee akụkọ ndekọta akụkọ nke Ọrụ Ndịozi isi 10).

N’ihi ya, “atụrụ ọzọ” ahụ dị na Jọn 10:16 metụtara Ndị Kraịst na-abụghị ndị Juu n’anụ ahụ́. Na Jọn 10:16–18, ọ na-akọwa ịdị n’otu dị n’irube isi nke atụrụ ahụ nye Onye Ọzụzụ Atụrụ ahụ. O kwukwara banyere ndị na-eso ụzọ ya nile n’oge ya dị ka “ìgwè atụrụ nta”: “Ìgwè atụrụ nta, unu atụla egwu, n’ihi na ọ dị Nna unu mma inye unu Alaeze” (Luk 12:32). Na Pentikọst nke afọ 33, ndị na-eso ụzọ Kraịst dị nanị otu narị na iri abụọ (Ọrụ 1:15). N’aga n’ihu nke akụkọ nke Ọrụ Ndịozi, anyị nwere ike ịgụ na ọnụ ọgụgụ ha ga-eru puku ole na ole (Ọrụ 2:41 (mkpụrụ obi 3000); Ọrụ 4: 4 (5000)). Ka o sina dị, Ndị Kraịst ọhụrụ ahụ, ma ọ̀ bụ n’oge Kraịst, dị ka ọ dị n’oge ndịozi, nọchiri anya “ìgwè atụrụ nta” n’ihe banyere ọnụ ọgụgụ ndị mmadụ n’ozuzu nke mba Izrel nakwa ná mba ndị ọzọ n’oge ahụ oge.

Ka anyị dịrị n’otu dị ka Kraịst jụrụ Nna ya

« M na-arịọ arịrịọ, ọ bụghị naanị maka ndị a, kamakwa maka ndị ga-enwe okwukwe na m n’ihi okwu ha,   ka ha niile wee bụrụ otu otú ahụ gịnwa, Nna, na mụnwa dị n’otu, mụ na gị adịrịkwa n’otu, ka anyị na ha wee dị n’otu, ka ụwa wee kwere na ọ bụ gị zitere m » (Jọn 17:20, 21).

Kedu otu esi eme ememe ncheta ọnwụ Jizọs Kraịst?

« Nọgidenụ na-eme nke a iji na-echeta m »

(Luk 22:19)

Mgbe ememe ngabiga, Jesus Christ ike nlereanya nke ga-eme n’ọdịnihu ememe nke ncheta nke ọnwụ ya (Luke 22: 12-18). Ha dị na akụkụ Akwụkwọ Nsọ ndị a, akwụkwọ ozi:

Matiu 26: 17-35.

Mak 14: 12-31.

Luke 22: 7-38.

Jọn isi 13 ruo 17.

Jis] s nyere ihe banyere ŽdŽ umeala n’obi, saa ukwu nke ndŽ náeso z] Ya (J] n 13: 4-20). O sina dị, anyị adịghị ga-atụle ihe omume a dị ka a na ememe na-eme n’ihu na ncheta (tụnyere John 13:10 na Matthieu 15: 1-11). Otú ọ dị, akụkọ ahụ na-agwa anyị na mgbe nke ahụ gasịrị, Jizọs Kraịst « yikwasịrị uwe elu ya ». Ya mere anyi aghagh i eji uwe ejiji (Jon 13: 10a, 12 tụnyere Matiu 22: 11-13). Akụkọ nke John 19:23,24: « Mgbe ndị agha ahụ kpọgidere Jizọs n’osisi, ha chịịrị uwe elu ya, kee ya ụzọ anọ, otu ụzọ maka otu onye agha, chịrịkwa uwe ime ya. Ma uwe ime ahụ enweghị ebe a dụkọtara ya, n’ihi na a kpara ya akpa site n’elu gbadaa. Ya mere, ha gwarịtara ibe ha, sị: “Ka anyị ghara ịdọwa ya adọwa, kama ka anyị kpebie site n’ife nza onye ọ ga-abụ nke ya.” Nke a bụ ka e wee mezuo ihe e dere n’Akwụkwọ Nsọ, nke sịrị: “Ha kere uwe elu m n’etiti onwe ha, ha fekwara nza maka uwe m.” Otú a kwa ka ndị agha ahụ mere ihe ndị a n’ezie ». Jizọs Kraịst yikwasị uwe elu, dịka mkpa nke ememe ahụ. Enweghị mwube edebeghi iwu na Bible, anyị ga-eji ezi uche na okwu nke uwe (Ndị Hibru 5:14).

Judas Iskarịọt hapụrụ tupu ememe ahụ. Nke a na-egosi na ememe a ga-eme ememe naanị n’etiti Kraịst kwesịrị ntụkwasị obi (Matthew 26: 20-25; Mark 14: 17-21; Jọn 13: 21-30; 1 Kọrint 11: 28,33)).

The ememe ncheta a kọwara na oké mfe: « Mgbe ha nọ na-eri ihe, Jizọs weere otu ogbe achịcha. Mgbe ọ gọzichara ya, ọ nyawara ya, nye ya ndị na-eso ụzọ ya, sị: “Naranụ, taa. Nke a pụtara ahụ́ m.” O bukwaara iko. Mgbe o kelesịrị Chineke, o bunyekwara ha ya, sị: “Ṅụọnụ, unu niile; n’ihi na nke a pụtara ‘ọbara m nke ọgbụgba ndụ ahụ,’ nke a ga-awụpụ n’ihi ọtụtụ mmadụ maka mgbaghara mmehie. Ma ana m asị unu, Malite ugbu a gaa n’ihu, agaghị m aṅụ mmanya a si ná mkpụrụ vaịn ma ọlị ruo ụbọchị ahụ mụ na unu ga-aṅụ ya nke ọhụrụ n’alaeze Nna m.” N’ikpeazụ, mgbe ha bụsịrị abụ otuto, ha pụrụ gaa n’Ugwu Oliv » (Matiu 26: 26-30). Christ kọwara ihe mere ememe a, ya pụtara àjà, nke na-anọchi anya achicha ekoghi-eko, na ihe nnọchianya nke aru ya enweghị mmehie ahụ na cup, a nnọchianya nke ọbara ya. Ọ jụrụ-eso ụzọ ya na-echeta ọnwụ ya kwa afọ na 14 Nisan (ọnwa nke kalenda ndị Juu) (Luke 22: 19).

The Gospel of John na-agwa anyị nke ozizi Kraịst mgbe ememe, eleghị anya, si John 1:31 elekere ka John 16:30. Jizọs kpere ekpere ka Nna ya, na Jọn isi 17. Matiu 26:30, na-agwa anyị, sị: « N’ikpeazụ, mgbe ha bụsịrị abụ otuto, ha pụrụ gaa n’Ugwu Oliv ». Abụ otuto bụ mgbe ekpere Jizọs Kraịst gasịrị.

Ememe ahụ

Anyị aghaghị ịgbaso ihe nlereanya Kraịst. Ọ bụ otu onye, ​​onye pastọ, onye ụkọchukwu nke ọgbakọ Ndị Kraịst ga-ahazi ememe a. Ememe ahụna a na-eme ememe ahụ n’ezinụlọ, ọ bụ isi ezinụlọ Ndị Kraịst ga-eme ya. Enweghị nwoke, nwanyị nke Christian bụ onye ga-ahazi ememe a kwesịrị ịhọrọ site n’aka ndị agadi nwanyị kwesịrị ntụkwasị obi (Taịtọs 2: 3). N’okwu a, nwanyị ga-ekpuchi isi ya (1 Ndị Kọrịnt 11: 2-6).

Onye ọ bụla na-ahazi ememme a ga-ekpebi ịkụziri ihe na ọnọdụ a dabere na « akụkọ nke Oziọma ndị ahụ », ma eleghị anya site n’ịgụ ya site na ịza ajụjụ banyere ha. Ekpere nye Jehova Chineke ga-eme. E nwere ike ito Jehova Chineke na ịsọpụrụ Ọkpara ya bụ Jizọs Kraịst jiri abụ.

Achịcha ahụ ga-abụ ihe na-ekoghị eko (Olee otú iji kwadebe achicha ekoghi-eko (video)). Maka mmanya, na mba ụfọdụ ọ pụrụ isi ike ịnweta otu. N’okwu a, ọ bụ ndị ndú ga-ekpebi otú e si eji dochie anya ya n’ụzọ kachasị ekwesị dabara na Bible (Jọn 19:34). Jizọs Kraịst kwuru na ụfọdụ ahụkebe ọnọdụ, ahụkebe mkpebi nwere ike nakwa na ebere Chineke ga-etinyere n’oge a (Matiu 12: 1-8).

Enweghị ozi Akwụkwọ Nsọ « oge » nke ememe ahụ. Ya mere, ọ bụ onye ga-ahazi ihe omume a nke ga-egosi ezi uche. The naanị mkpa Bible kwuru banyere usoro iheomume nke ememe bụ ndị na-esonụ: na ebe nchekwa nke ọnwụ Jizọs Kraịst ga-eme ememe « n’etiti ha abụọ abalị »: Mgbe anyanwụ dara nke 13/14 « Nisan », tupu ọwụwa anyanwụ. Jọn 13:30 na-agwa anyị na mgbe Judas Iskarịọt hapụrụ, tupu ememe ahụ, « Ọ bụkwa n’abalị » (Ọpụpụ 12: 6).

Jehova Chineke doziri iwu ememe ngabiga ahụ: « Anụ àjà ememme ngabiga ekwesịghịkwa ịdị chi abọọ »(Ọpụpụ 34:25). N’ihi gịnị? Ọnwụ nke nwa atụrụ Ememe Ngabiga ga-eme « n’etiti mgbede abụọ ». Nke ọnwụ Kraịst, Nwa-aturu Chineke, e kwuru « a ikpe » nwekwara « n’etiti mgbede abụọ », tupu ọwụwa anyanwụ, « tupu oké ọkpa kwara ákwá »: « Mgbe ahụ, nnukwu onye nchụàjà ahụ dọwara uwe elu ya, sị: “O kwuluwo Chineke! Ọ̀ ka dị anyị mkpa ịchọ ndị akaebe? Lee! Ugbu a, unu anụwo nkwulu ahụ. 66 Gịnị bụ uche unu?” Ha zara, sị: “O kwesịrị ọnwụ.” (…) Ozugbo ahụ, oké ọkpa kwara. Pita wee cheta ihe Jizọs kwuru, ya bụ: “Tupu oké ọkpa akwaa, ị ga-agọnahụ m ugboro atọ.” O wee pụọ n’èzí, kwaa ákwá nke ukwuu » (Matiu 26:65-75; Abụ Ọma 94:20 « Mgbe o ji iwu na-akpa nkata nsogbu », Jọn 1: 29-36, Ndị Kọlọsi 2:17, Ndị Hibru 10: 1). Chineke na-agọzi Ndị Kraịst kwesịrị ntụkwasị obi nke ụwa dum site n’aka Ọkpara Ya Jizọs Kraịst, Amen.

***

2 – Nkwa Chineke

« M ga-emekwa ka iro dịrị n’etiti gị na nwaanyị ahụ nakwa n’etiti mkpụrụ gị na mkpụrụ ya. Ọ ga-egwepịa gị isi, ị ga-emerụkwa ya ahụ́ n’ikiri ụkwụ »

(Jenesis 3:15)

Gịnị bụ ozi ilu ilu amụma a? Jehova Chineke na-eme ka amata na atụmatụ ya imejupụta ala nke mmadụ dị nnọọ ezi ga-emezu (Jenesis 1: 26-28). Chineke ga-azoputa nkpuru Adam site na nkpuru “nwanyi nke nwanyi” (Jenesis 3:15). Amụma a abụrụla “ihe nzuzo dị nsọ” kemgbe ọtụtụ narị afọ (Mak 4:11; Ndị Rom 11:25; 16:25; 1 Ndị Kọrịnt 2: 1,7 « ihe nzuzo dị nsọ »). Jehova Chineke kpughere ya nke nta nke nta ọtụtụ narị afọ. Nke a bụ ihe ilu ilu amụma a pụtara:

Nwaanyị: ọ na-anọchite anya ndị Chineke nke eluigwe, nke ndị mmụọ ozi mejupụtara n’eluigwe: “E wee hụ oké ihe ịrịba ama n’eluigwe, ya bụ, otu nwaanyị nke yi anyanwụ dị ka uwe, ọnwa dịkwa n’okpuru ụkwụ ya, o kpukwa okpueze nke bụ́ kpakpando iri na abụọ n’isi ya” (Nkpughe 12:1). A kọwara nwanyị a dịka “Jerusalem nke sitere n’elu”: “Ma Jeruselem nke dị n’elu nweere onwe ya, ọ bụkwa nne anyị” (Ndị Galeshia 4:26). Akowara ya dika “Jeruselem nke eluigwe”: “Ma unu abịaruwo nso n’Ugwu Zayọn nakwa obodo nke Chineke dị ndụ, bụ́ Jeruselem nke eluigwe, na ọtụtụ iri puku ndị mmụọ ozi” (Ndi Hibru 12:22). Ruo ọtụtụ puku afọ, dị ka Sera, nwunye Abraham, nwanyị a nke eluigwe bụ nwanyị aga (Jenesis 3:15): “Tie mkpu ọṅụ, gị nwaanyị aga nke na-amụghị nwa! Nwee obi ụtọ, tiekwa mkpu ọṅụ, tisie mkpu ike, gị onye ime na-emeghị, n’ihi na ụmụ nke nwaanyị a gbahapụrụ agbahapụ dị ọtụtụ karịa ụmụ nke nwaanyị nwere di,” ka Jehova kwuru » (Aịzaya 54:1). Amụma a kwupụtara na nwanyị nke nọ n’eluigwe ga-amụ ọtụtụ ụmụ (Eze Jizọs Kraịst na ndị eze na ndị nchụàjà otu narị puku na puku iri anọ na puku).

Mkpụrụ nwanyị a: Akwụkwọ Mkpughe na-ekpughe onye nwa nwoke a bụ: “E wee hụ oké ihe ịrịba ama n’eluigwe, ya bụ, otu nwaanyị nke yi anyanwụ dị ka uwe, ọnwa dịkwa n’okpuru ụkwụ ya, o kpukwa okpueze nke bụ́ kpakpando iri na abụọ n’isi ya. Nwaanyị ahụ dị ime. O wee na-eti mkpu n’ihi ihe mgbu ọ na-enwe na oké ihe ụfụ ọ na-enwe ịmụpụta nwa. (…) O wee mụọ ọkpara, bụ́ nwa nwoke, onye ga-eji mkpanaka ígwè zụọ mba niile dị ka atụrụ. E kukwaara nwa ya gaa n’ebe Chineke nọ nakwa n’ebe ocheeze ya dị” (Nkpughe 12:1,2,5). Nwa nwoke a bụ Jizọs Kraịst, dịka eze nke alaeze nke Chineke: “Onye a ga-abụ onye ukwu, a ga-akpọkwa ya Ọkpara nke Onye Kasị Elu; Jehova Chineke ga-enyekwa ya ocheeze Devid bụ́ nna ya, ọ ga-achịkwa ụlọ Jekọb dị ka eze ruo mgbe ebighị ebi, alaeze ya agaghịkwa enwe ọgwụgwụ” (Luk 1:32,33, Abuoma 2).

Agwọ ochie ahụ bụ Setan: “E wee chụda dragọn ukwu ahụ, bụ́ agwọ mbụ ahụ, onye a na-akpọ Ekwensu na Setan, onye na-eduhie elu ụwa dum mmadụ bi; a chụdara ya n’ụwa, a chụdara ya na ndị mmụọ ozi ya” (Nkpughe 12:9).

“Mkpụrụ ahụ ekwensu” bụ ndị iro nke, ndị na-agbasi mgba ike megide ọbụbụeze Chineke, na Eze nke Jizọs Kraịst na ndị nsọ nọ n’ụwa: “Agwọ, ụmụ ajụala, olee otú unu ga-esi gbanahụ ikpe Gehena? N’ihi nke a, lee, m na-ezitere unu ndị amụma na ndị maara ihe na ndị na-ezi ihe n’ihu ọha. Ụfọdụ n’ime ha ka unu ga-egbu, kpọgidekwa ha n’osisi, ụfọdụ n’ime ha ka unu ga-apịakwa ihe n’ụlọ nzukọ unu, kpagbuokwa ha site n’obodo ruo n’obodo; ka ọbara ezi omume dum a wụfuru n’ụwa wee dị n’isi unu, malite n’ọbara onye ezi omume bụ́ Ebel ruo n’ọbara Zekaraya nwa Barakaya, onye unu gburu n’agbata ebe nsọ na ebe ịchụàjà” (Matiu 23:33-35).

Ihe ọnya ahụ n’ikiri ụkwụ nwanyị ahụ bụ ọnwụ nke Ọkpara Chineke, bụ́ Jizọs Kraịst: “Mgbe ọ hụrụ onwe ya n’ụdị mmadụ, o wedara onwe ya ala wee rube isi ruo ọnwụ, ee, ọnwụ n’osisi ịta ahụhụ” (Ndị Filipaị 2:8). Na agbanyeghị, a gwọchara mmerụ ikiri ụkwụ a site na mbilite n’ọnwụ nke Jizọs Kraịst: “ma unu gburu Onye Nnọchiteanya Ukwu nke ndụ. Ma Chineke si ná ndị nwụrụ anwụ kpọlite ya, bụ́ eziokwu nke anyị bụ ndị àmà ya” (Ọlụ Ndịozi 3:15).

Ma ag crushedtipia isi ag] ah ah bu mbibi ebigh ofebi nke Setan na ndi iro nke uwa nke Alaeze Chineke: “Chineke nke na-enye udo ga-azọpịa Setan n’okpuru ụkwụ unu n’oge na-adịghị anya” (Ndi Rom 16:20). « A tụbakwara Ekwensu, bụ́ onye na-eduhie ha, n’ime ọdọ ọkụ na sọlfọ ahụ, bụ́ ebe ma anụ ọhịa ahụ ma onye amụma ụgha ahụ nọ anọ; a ga-emekpakwa ha ahụ́ ehihie na abalị ruo mgbe niile ebighị ebi » (Mkpughe 20:10).

1 – Chineke na Abraham gbara ndụ

« Ọ bụkwa site ná mkpụrụ gị ka mba niile nke ụwa ga-agọzi onwe ha n’ihi na i gewo ntị n’olu m »

(Jenesis 22:18)

Ọgbụgba ndụ Abraham bụ nkwa na mmadụ niile na-erubere Chineke isi, ga-agọzi ụmụ ụmụ Ebreham. Abraham nwere nwa nwoke, Aisak, ya na nwunye ya Sera (rue ogologo oge nwa n’enweghi nwa) (Jenesis 17:19). Abraham, Sera na Aịsak bụ ihe ndị pụtara ìhè na ihe nkiri amụma nke na-anọchi anya, n’otu oge ahụ, ihe nzuzo dị nsọ na ụzọ Chineke ga-esi zọpụta ụmụ mmadụ na-erube isi (Jenesis 3:15).

– Jehova Chineke na – anọchite anya onye Abraham: « N’ihi na ị bụ Nna anyị; ọ bụ ezie na o nwere ike ịbụ na Ebreham amaghị anyị, o nwekwara ike ịbụ na Izrel amaghị anyị, gị onwe gị, Jehova, bụ Nna anyị. Onye Mgbapụta anyị kemgbe oge dị anya gara aga bụ aha gị” (Aịzaya 63:16; Luk 16:22).

– Nwanyi nke elu igwe bu Sera di uku, n’enweghi nwa (Nkpuru nke Jenesis 3:15): “N’ihi na e dere, sị: “Nwee ọṅụ, gị nwaanyị aga nke na-adịghị amụ nwa; tie mkpu ọṅụ, tisie ya ike, gị nwaanyị nke ime na-adịghị eme; n’ihi na ụmụ nke nwaanyị a gbahapụrụ agbahapụ dị ọtụtụ karịa ụmụ nke nwaanyị nwere di.” Ma ụmụnna m, anyị bụ ụmụ dịịrị nkwa ahụ dị ka Aịzik bụkwa. Ma dị nnọọ ka ọ dị mgbe ahụ, nke ahụ a mụrụ n’ụzọ anụ ahụ́ malitere ịkpagbu nke ahụ a mụrụ n’ụzọ mmụọ nsọ, otú ahụ ka ọ dịkwa ugbu a. Otú o sina dị, gịnị ka Akwụkwọ Nsọ kwuru? “Chụpụ nwa agbọghọ ahụ na-eje ozi na nwa ya, n’ihi na nwa nke nwa agbọghọ ahụ na-eje ozi agaghị eso nwa nke nwaanyị ahụ nweere onwe ya bụrụ onye nketa ma ọlị.” Ya mere, ụmụnna m, anyị bụ ụmụ nke nwaanyị ahụ nweere onwe ya, anyị abụghị ụmụ nke nwa agbọghọ ahụ na-eje ozi” (Ndị Galeshia 4:27-31).

– Jisos Kraist bu onye Aisak uku ahu, onye isi nkpuru Abraham: “Ma, ọ bụ Ebreham na mkpụrụ ya ka e kwere nkwa ndị ahụ. Ihe o kwuru abụghị: “Na mkpụrụ dị iche iche,” dị ka ọ̀ na-ekwu banyere ọtụtụ mkpụrụ, kama dị ka à ga-asị na ọ na-ekwu banyere otu onye, ọ sịrị: “Na mkpụrụ gị,” nke bụ́ Kraịst” (Ndi Galeshia 3:16).

– Ihe ọnya ahụ n’ikiri ụkwụ nwanyị: Jehova gwara Abraham ka o chuara Aisak nwa ya nwoke. Abraham ajụghị (n’ihi na o chere na Chineke ga-akpọlite ​​Aịsak mgbe ịchụ-aja a gasịrị (Ndị Hibru 11: 17-19)). Nwa obere oge tupu a chụọ àjà, Chineke gbochiri Abraham ime ụdị omume ahụ. Ejiri ebule dochie Aisak: « O wee ruo mgbe ihe ndị a gasịrị na ezi Chineke lere Ebreham ule. O wee kpọọ ya, sị: “Ebreham!” o wee zaa, sị: “Lee m!” O wee sị ya: “Biko, kpọrọ nwa gị nwoke, nwa ị mụrụ naanị ya, onye ị hụrụ n’anya nke ukwuu, bụ́ Aịzik, gaa n’ala Moraya, nọrọkwa n’ebe ahụ chụọ ya dị ka àjà nsure ọkụ n’otu n’ime ugwu m ga-akpọrọ gị aha.” (…) N’ikpeazụ, ha rutere n’ebe ahụ ezi Chineke kpọọrọ ya aha, Ebreham wee wuo ebe ịchụàjà n’ebe ahụ ma doo nkụ ahụ n’usoro, keekwa Aịzik ụkwụ na aka tụkwasị ya n’elu ebe ịchụàjà ahụ, n’elu nkụ ahụ. Mgbe ahụ, Ebreham matịrị aka were mma ahụ e ji egbu anụ ka o gbuo nwa ya. Ma mmụọ ozi Jehova malitere ịkpọ ya òkù site n’eluigwe, sị: “Ebreham, Ebreham!” o wee zaa, sị: “Lee m!” O wee gaa n’ihu ịsị: “Esetịla aka gị mee nwa okoro ahụ ihe, emekwala ya ihe ọ bụla ma ọlị, n’ihi na ugbu a ka m matara na ị na-atụ egwu Chineke n’ihi na ị jụghị inye m nwa gị nke ị mụrụ naanị ya.” Ebreham wee lelie anya, ma, lee, n’ihu ihu, e nwere ebule nke mpi ya konyere n’osisi. Ebreham wee gaa kpụrụ ebule ahụ ma chụọ ya dị ka àjà nsure ọkụ n’ọnọdụ nwa ya nwoke. Ebreham wee malite ịkpọ ebe ahụ Jehova-jaịre. Ọ bụ ya mere e ji ekwu taa, sị: “Jehova ga-enye ihe dị mkpa n’ugwu ya” (Jenesis 22:1-14). Jehova chụrụ aja a, Ọkpara ya Jizọs Kraịst. Lhe nnọchi anya amụma a na-egosi na àjà a mere ka Chineke taa ahụhụ (gụọ mkpụrụokwu ahụ « nwa nwoke ị hụrụ n’anya nke ukwuu »). Jehova Chineke, onye nnukwu Abraham, chụrụ nwa ya nwoke ọ hụrụ n’anya Jizọs Kraịst, nnukwu Aịsak maka nzọpụta nke ndi mmadu: “N’ihi na Chineke hụrụ ụwa n’anya nke ukwuu nke na o nyere Ọkpara ọ mụrụ naanị ya, ka e wee ghara ibibi onye ọ bụla nke nwere okwukwe na ya, kama ka o nwee ndụ ebighị ebi. (…) Onye nwere okwukwe n’Ọkpara ahụ nwere ndụ ebighị ebi; onye na-enupụrụ Ọkpara ahụ isi agaghị ahụ ndụ, kama ọnụma Chineke na-adịgide n’ahụ́ ya” (Jon 3:16,36). Mmezu ikpe azu nke nkwa ekwere Abraham ga-emezu site na ngozi ebighebi nke ndi mmadu rubere isi. : « M wee nụ ka otu oké olu si n’ocheeze ahụ na-asị: “Lee! Ụlọikwuu nke Chineke dịnyeere mmadụ, ya na ha ga-ebikwa, ha ga-abụkwa ndị nke ya. Chineke n’onwe ya ga-anọnyekwara ha. Ọ ga-ehichapụkwa anya mmiri niile n’anya ha, ọnwụ agaghị adị ọzọ, iru uju ma ọ bụ mkpu ákwá ma ọ bụ ihe mgbu agaghịkwa adị ọzọ. Ihe mbụ niile agabigawo” (Nkpughe 21:3,4).

2 – Ọgbụgba ndụ ibi úgwù 

« O nyekwara ya ọgbụgba ndụ nke ibi úgwù; o sikwa otú ahụ ghọọ nna Aịzik, biekwa ya úgwù n’ụbọchị nke asatọ, Aịzik aghọọkwa nna Jekọb, Jekọb aghọọkwa nna nke ndị isi ezinụlọ iri na abụọ ahụ »

(Ọrụ 7:8)

Ọgbụgba ndụ ibi úgwù ga-abụ ihe e ji mara ndị Chineke, n’oge ahụ Israel nke dị n’ụwa. Lhe ọ pụtara nke ibi úgwù, Moses kọwara ya: « Biekwanụ obi unu úgwù, unu ekwesikwala olu ike ọzọ » (Deuterọnọmi 10: 16). Ibi úgwù pụtara n’ihe kwekọrọ n’obi ihe atụ, ebe ọ bụ ya bụ isi iyi ndụ, irubere Chineke isi: “Karịa ihe niile ọzọ a ga-eche nche, chebe obi gị, n’ihi na ọ bụ na ya ka isi iyi nke ndụ si apụta” (Ilu 4:23).

Stivin ghọtara nkuzi a bụ isi. Ọ gwara ndị na-ege ya ntị bụ́ ndị na-enweghị okwukwe na Jizọs Kraịst, n’agbanyeghị na e biri ha úgwù n’ụzọ anụ ahụ́, ha bụ ndị a na-ebighị úgwù n’obi nke obi na ntị: « Ndị na-ekwesi olu ike na ndị a na-ebighị úgwù n’obi na ná ntị, unu na-eguzogide mmụọ nsọ mgbe niile; dị ka nna nna unu hà mere, otú ahụ ka unu na-eme. Ònye n’ime ndị amụma ka nna nna unu hà na-akpagbughị? Ee, ha gburu ndị mara ọkwa tupu oge eruo banyere ọbịbịa nke Onye ezi omume ahụ, bụ́ onye unu ghọworo ugbu a ndị raara ya nye na ndị gburu ya. Unu Ndị natara Iwu ahụ dị ka ndị mmụọ ozi si nye ya ma unu edebeghị ya” (Olu 7:51-53). Egburu ya, nke a bụ nkwenye na ndị ogbu ọchụ ndị a bụ ndị a na-ebighị úgwù nke mmụọ.

Obi ime mmụọ bu mejuputara ime ime onye, ​​nke ebum n’uche tinyere okwu na omume (odi nma ma obu ihe ojo). Jizọs Kraịst akọwaala nke ọma ihe na-eme ka mmadụ dị ọcha ma ọ bụ adịghị ọcha, n’ihi ọnọdụ obi ya: “Otú ọ dị, ihe ndị na-esi n’ọnụ apụta na-esi n’obi, ọ bụ ihe ndị ahụ na-emerụ mmadụ. Dị ka ihe atụ, n’obi ka echiche ọjọọ, igbu ọchụ, ịkwa iko nke di ma ọ bụ nwunye, ịkwa iko, izu ohi, ịgba akaebe ụgha, nkwulu, si apụta. Ọ bụ ihe ndị a na-emerụ mmadụ; ma iji aka a na-akwọghị akwọ rie nri adịghị emerụ mmadụ” (Matiu 15:18-20). Jesus Christ na-akọwa mmadụ n’ime ọnọdụ nke ebibeghị ya úgwù nke mmụọ, ya na echiche ya juputara, nke neme ka o ghara idi ocha na adighi nma maka ndu (lee Ilu 4:23). “Ezi mmadụ na-esi n’ezi akụ̀ ya ewepụta ihe ọma, ebe ajọ mmadụ na-esi n’ajọ akụ̀ ya ewepụta ihe ọjọọ” (Matiu 12:35). Na akụkụ mbụ nke nkwupụta Jizọs Kraịst, ọ kọwara mmadụ nke nwere obi ibi úgwù.

Onyeozi Paul ghọtakwara nkuzi a site n’aka Mosis, ma kwa site na Jizọs Kraịst. Ibi úgwù ime mmụọ bụ irubere Chineke isi ma nwa ya na Jizọs Kraịst: « N’eziokwu, ibi úgwù bara uru naanị ma ọ bụrụ na ị na-edebe iwu; ma ọ bụrụ na ị bụ onye na-emebi iwu, úgwù e biri gị aghọwo ebighị úgwù. Ya mere, ọ bụrụ na onye a na-ebighị úgwù na-eme ihe ziri ezi ndị dị n’Iwu ahụ, ọ̀ bụ na a gaghị agụ ebighị úgwù ya dị ka ibi úgwù? Onye bụkwa onye a na-ebighị úgwù site n’ọmụmụ, site n’idebe Iwu ahụ, ga-ekpe gị ikpe, gị onye na-emebi iwu n’agbanyeghị na i nwere iwu e dere ede, bụrụkwa onye e biri úgwù.N’ihi na ọ bụghị onye bụ́ onye Juu n’elu ahụ́ bụ onye Juu, ọ bụghịkwa úgwù e biri n’elu ahụ́ bụ ibi úgwù. Kama, ọ bụ onye bụ́ onye Juu n’obi bụ onye Juu, úgwù e biri ya bụkwa n’obi site na mmụọ, ọ bụghị site n’iwu e dere ede. Otuto onye ahụ na-abịa, ọ bụghị site n’aka mmadụ, kama site n’aka Chineke” (Ndi Rom 2:25-29).

Onye Kraịst ahụ “kwesịrị ntụkwasị obi” anọghịzi n’okpuru Iwu enyere Mozis, n’ihi ya kwa, iwu ejighị ya ka ọ bie ya úgwù, dịka iwu nke ndịozi dere n’akwụkwọ Ọrụ 15: 19,20,28,29. Egosipụtara nke a site na ihe mmụọ nsọ dere, nke Onyeozi Pọl: « N’ihi na Kraịst bụ njedebe Iwu ahụ, ka onye ọ bụla nke nwere okwukwe na ya wee nwee ezi omume » (Ndị Rom 10: 4). “Ọ̀ dị onye a kpọrọ mgbe e biworo ya úgwù? Ya aghọla onye a na-ebighị úgwù. Ọ̀ dị onye a kpọrọ mgbe a na-ebibeghị ya úgwù? Ya ekwela ka e bie ya úgwù. Ibi úgwù apụtaghị ihe ọ bụla, ebighị úgwù apụtaghịkwa ihe ọ bụla, kama ọ bụ ime ihe Chineke nyere n’iwu nwere ihe ọ pụtara” (1 Ndị Kọrịnt 7:18,19). Site ugbu a, OnyeKraist aghaghi ibi úgwù nke mmụọ, ya bụ, irubere Jehova Chineke isi ma nwee okwukwe n’àjà Kraịst (Jọn 3: 16,36).

A ga-ebirị onye ọ bụla chọrọ isonye na Ngabiga úgwù. Ugbu a, onye Kristian (ihe ọ bụla olile anya ya (nke elu igwe ma ọ bụ nke ụwa)), ga-enwerịrị ibi úgwù nke mmụọ tupu ya eri achịcha na-ekoghị eko ma drinkụọ iko ahụ, na-echeta ọnwụ Jizọs Kraịst: « Ka mmadụ buru ụzọ nwapụta onwe ya mgbe o nyochasịrị onwe ya, mgbe o mere otú ahụ, ya taa achịcha ahụ ma ṅụọ iko ahụ” (1 Ndị Kọrịnt 11:28 ma e jiri ya tụnyere Ọpụpụ 12:48 (Ememme Ngabiga)).

3 – Ọgbụgba ndụ nke iwu dị n’etiti Chineke na ụmụ Israel 

“Lezienụ anya ka unu ghara ichefu ọgbụgba ndụ Jehova bụ́ Chineke unu, nke unu na ya gbara, ka unu gharakwa imere onwe unu ihe oyiyi a pịrị apị, ọdịdị nke ihe ọ bụla Jehova bụ́ Chineke gị nyere gị iwu banyere ya”

(Diuterọnọmi 4:23)

Onye ogbugbo nke ọgbụgba ndụ a bụ Mozis: “Ọ bụkwa m ka Jehova nyere iwu n’oge ahụ ka m kụziere unu ụkpụrụ na mkpebi ikpe, ka unu wee na-edebe ha n’ala ahụ unu na-agafe inweta” (Deuterọnọmi 4:14). Ọgbụgba ndụ a na ọgbụgba ndụ ibi úgwù nwere njikọ chiri anya, nke bụ ihe nnọchianya nke irubere Chineke isi (Deuterọnọmi 10:16 ma atụnyere Ndị Rom 2: 25-29). Ọgbụgba-ndụ a ga-agwụ mgbe ọbịbịa nke Mesaịa ga-abịarute: “Ọ ga-eme ka ọgbụgba ndụ dịrị irè maka ọtụtụ ndị ruo otu izu; n’ọkara izu ahụ, ọ ga-eme ka àjà na onyinye inweta ihu ọma kwụsị” (Daniel 9:27). A ga-eji ọgbụgba ndụ ọhụrụ dochie ọgbụgba ndụ a, dị ka amụma Jeremaya kwuru si: “Lee! Oge na-abịa,” ka Jehova kwuru, ‘mgbe mụ na ụlọ Izrel na ụlọ Juda ga-agba ọgbụgba ndụ ọhụrụ, ọ bụghị ụdị ọgbụgba ndụ ahụ mụ na ndị nna nna ha gbara n’ụbọchị m seere ha n’aka si n’ala Ijipt kpọpụta ha, ‘bụ́ ọgbụgba ndụ m nke ha onwe ha mebiri, ọ bụ ezie na m bụ di nwe ha,’ ka Jehova kwuru” (Jeremaia 31:31,32).

Ebum n’uche Iwu enyere Israel bụ ịkwado ndị mmadụ maka ọbịbịa nke Mesaịa. Iwu ahụ akụziworo mkpa maka nnwere onwe pụọ n’ọnọdụ mmehie nke mmadụ (nke ụmụ Israel nọchiri anya): « N’ihi ya, dị nnọọ ka mmehie si n’aka otu mmadụ+ bata n’ụwa, ọnwụ esikwa ná mmehie bata, ọnwụ wee si otú ahụ gbasaa ruo mmadụ niile n’ihi na ha niile mehiere —. N’ihi na mmehie dị n’ụwa tupu Iwu ahụ, ma a dịghị agụrụ onye ọ bụla mmehie mgbe iwu na-adịghị” (Ndi Rom 5:12,13). Iwu nke Chineke gosiputara onodu nmehie nke mmadu. O kpughere ọnọdụ nke ihe nile a kpọrọ mmadụ na mmehie: “Gịnịzi ka anyị ga-ekwu? Iwu ahụ ọ̀ bụ mmehie? Tụfịakwa! N’ezie, agaraghị m ama ihe bụ́ mmehie ma a sị na ọ bụghị n’ihi Iwu ahụ; dị ka ihe atụ, agaraghị m ama ihe bụ́ anyaukwu ma a sị na Iwu ahụ ekwughị, sị: “Enwela anyaukwu.” Ma mmehie, bụ́ nke ihe ahụ e nyere n’iwu kpaliri, rụpụtara ụdị anyaukwu niile n’ime m, n’ihi na mgbe iwu na-adịghị, mmehie nwụrụ anwụ. N’eziokwu, o nwere mgbe m dị ndụ mgbe iwu na-adịghị; ma mgbe ihe ahụ e nyere n’iwu bịarutere, mmehie dịrị ndụ ọzọ, ma m nwụrụ. Ihe ahụ e nyere n’iwu nke na-enye ndụ, ọ bụ ya ka m matara na ọ na-eweta ọnwụ. N’ihi na mmehie, bụ́ nke ihe ahụ e nyere n’iwu kpaliri, rafuru m ma gbuo m site na ya. N’ihi ya, Iwu ahụ dị nsọ, ihe ahụ e nyere n’iwu dịkwa nsọ, ziekwa ezi ma dị mma » (Ndị Rom 7:7-12). Ya mere iwu ahụ bụ onye nkuzi na-eduga na Kraịst: « N’ihi ya, Iwu ahụ aghọwo onye nduzi anyị nke na-eduru anyị gakwuru Kraịst, ka e wee kpọọ anyị ndị ezi omume n’ihi okwukwe. Ma ebe ọ bụ na okwukwe ahụ abịala, anyị anọkwaghị n’okpuru onye nduzi” (Ndị Galeshia 3:24,25). Iwu zuru oke nke Chineke, n’inye kọwaa mmehie site na njehie nke mmadụ, gosipụtara mkpa nke ịchụ aja nke na-eduga na mgbapụta mmadụ n’ihi okwukwe ya (ọ bụghị ọrụ nke iwu). Àjà a bụ nke Kraịst: « Dị nnọọ ka Nwa nke mmadụ bịara, ọ bụghị ka e jeere ya ozi, kama ka o jee ozi, ka o nyekwa mkpụrụ obi ya ka ọ bụrụ ihe mgbapụta n’ọnọdụ ọtụtụ mmadụ » (Matiu 20:28).

Na agbanyeghi na Kraist bu njedebe nke iwu, ihe a bu ezie na ugbua iwu ka n’enwe uru ibu amuma nke n’eme ka anyi mata echiche Chukwu (site na Jisos Kraist) banyere n’ọdịnihu: “N’ihi na ebe Iwu ahụ nwere onyinyo nke ihe ọma ndị gaje ịbịa, ma ọ bụghị ihe ndị ahụ kpọmkwem” (Ndi Hibru 10: 1, 1 Ndi K] rint 2:16). Ọ bụ Jizọs Kraịst ga-eme ka “ezi ihe” ndị a bụrụ ihe eziokwu: “n’ihi na ihe ndị ahụ bụ onyinyo nke ihe gaje ịbịa, ma ihe bụ́ ezie dịịrị Kraịst” (Ndị Kọlọsi 2:17).

4 – Ọgbụgba ndụ ọhụrụ dị n’etiti Chineke na Israel nke Chineke 

« Ndị niile ga-eje ije n’ụzọ kwesịrị ekwesị site n’ụkpụrụ omume a, ka udo na ebere dịkwasị ha, dịkwasịkwa Izrel nke Chineke »

(Ndị Galeshia 6: 16)

Jizọs Kraịst bụ onye ogbugbo n’ọgbụgba ndụ ọhụrụ: “N’ihi na e nwere otu Chineke, na otu onye ogbugbo n’etiti Chineke na mmadụ, onye bụ́ mmadụ, ya bụ, Kraịst Jizọs” (1 Timoti 2:5). Ọgbụgba ndụ ọhụrụ a mezuru amụma Jeremaịa 31:31,32. 1 Timoti 2:5 na-ezo aka na mmadụ niile kwenyere n’àjà Kraịst (Jọn 3:16). “Israel nke Chineke” nọchiri anya ọgbakọ Ndị Kraịst dum. Ka o sina dị, Jizọs Kraịst gosipụtara na “Israel nke Chineke” a ga-anọ n’eluigwe ma n’ụwa.

«  »Israel nke Chineke » nke Eluigwe, bụ Jerusalem Ọhụrụ, isi obodo nke ga-abụ ikike nke Chineke, ga – esite n’eluigwe, n’elu ụwa (Nkpughe 7: 3-8, Israel nke ime mmụọ nke ebo iri na abụọ mejupụtara nke 12000 = 144000): “Ahụkwara m obodo nsọ ahụ, bụ́ Jeruselem Ọhụrụ, ka o si n’eluigwe, n’ebe Chineke nọ, na-agbadata. A kwadebekwara ya dị ka nwaanyị a na-alụ ọhụrụ nke a chọrọ mma maka di ya” (Nkpughe 21:2).

“Israel nke Chineke” nke ụwa ga-abụ ụmụ mmadụ ndị ga-ebi na paradaịs elu ala n’ọdịnihu, ndị Jizọs Kraịst họpụtara dị ka ebo iri na abụọ nke Izrel ga-ekpe ikpe: “Jizọs sịrị ha: “N’ezie, ana m asị unu, Mgbe a ga-eme ka ihe dị ọhụrụ, mgbe Nwa nke mmadụ ga-anọdụ ala n’ocheeze ya dị ebube, unu onwe unu ndị sowooro m ga-anọdụkwa ala n’ocheeze iri na abụọ, na-ekpe ebo iri na abụọ nke Izrel ikpe » (Matthew 19:28). A kọwara Israel nke ime mmụọ n’elu ụwa a n’amụma nke Ezikiel isi 40-48.

Ugbua, Israel nke Chineke mejupụtara bụ Ndị Kraịst kwesịrị ntụkwasị obi, ndị nwere olile anya nke eluigwe na Ndị Kraịst nwere olileanya n’elu ụwa (Nkpughe 7:9-17).

N’uhuruchi nke mmemme ngabiga ikpeazụ, Jesus Christ ama anam emana ediomi obufa ediomi emi ye mme anam-akpanikọ apostle oro ẹkedude ye enye: “O wee were otu ogbe achịcha, kelee Chineke, nyawaa ya, ma were ya nye ha, sị: “Nke a pụtara ahụ́ m nke a gaje inye n’ihi unu. Na-emenụ nke a ka unu wee na-echeta m.” O bukwaara iko ahụ n’otu ụzọ ahụ mgbe ha risịrị nri anyasị, sị: “Iko a pụtara ọgbụgba ndụ ọhụrụ ahụ nke dabeere n’ọbara m, bụ́ nke a gaje ịwụpụ n’ihi unu” (Luk 22:19,20).

Ọgbụgba ndụ ọhụrụ a gbasara Ndị Kraịst niile kwesịrị ntụkwasị obi, n’agbanyeghị “olileanya” ha (nke eluigwe ma ọ bụ nke ụwa). Ọgbụgba ndụ ọhụrụ a bụ na mmekọrita ibi úgwù ime mmụọ nke obi (Ndị Rom 2: 25-29). Dika onye Kristian kwesiri ntukwasi obi nwere “ibi úgwù ime mmụọ nke obi”, opuru iri nri achicha ahu koro eko, ma drinku iko ahu nke negosi ọbara nke ogbugba ndu ohu (ihe obula olile anya ya (nke elu igwe ma obu nke uwa)): « Ka mmadụ buru ụzọ nwapụta onwe ya mgbe o nyochasịrị onwe ya, mgbe o mere otú ahụ, ya taa achịcha ahụ ma ṅụọ iko ahụ » (1 Ndị Kọrịnt 11:28).

5 – Ọgbụgba ndụ maka Alaeze: n’etiti Jehova na Jizọs Kraịst na n’etiti Jizọs Kraịst na 144,000

« Otú ọ dị, ọ bụ unu rapaara m n’ahụ́ n’ọnwụnwa m dị iche iche; mụ na unu na-agbakwa ndụ maka alaeze, dị nnọọ ka mụ na Nna m gbara ndụ, ka unu wee rie ma ṅụọ na tebụl m n’alaeze m, nọdụkwa ala n’ocheeze ikpe ebo iri na abụọ nke Izrel ikpe”

(Luk 22:28-30)

Emere ọgbụgba ndụ a n’otu abalị ahụ Jizọs Kraịst mere ememme ọmụmụ nke ọgbụgba ndụ ọhụrụ. Ọgbụgba abụọ a adịghị otu. Ọgbụgba ndụ maka alaeze dị n’etiti Jehova na Jizọs Kraịst na n’etiti Jizọs Kraịst na 144,000 ndị ga-achị n’eluigwe dị ka ndị eze na ndị nchụàjà (Mkpughe 5:10; 7: 3-8; 14: 1- 1) 5).

Ọgbụgba ndụ nke alaeze nke dị n’etiti Chineke na Kraịst bụ ọgbụgba ndụ nke Chineke, ya na Eze Devid na usoro ndị eze. Ọgbụgba ndụ a bụ nkwa Chineke maka ndụ ebighị ebi nke usoro ọmụmụ Devid. Jizọs Kraịst bụ n’otu oge ahụ, nwa nke Eze Devid, n’elu ụwa, na eze nke Jehova họpụtara (na 1914), na mmezu ọgbụgba ndụ maka otu Alaeze (2 Samuel 7: 12-16; Matiu 1: 1–16, Luk 3: 23–38, Abụọma 2).

Ọgbụgba ndụ maka alaeze a ga-eme n’etiti Jizọs Kraịst na ndịozi ya, na mgbakwunye, ya na ọnụ ọgụgụ nke ndị dị otu narị puku na puku iri anọ na puku, n’ezie, nkwa alụmdi na nwunye nke eluigwe, tutu akwa ukụt: “Ka anyị ṅụrịa ọṅụ, nweekwa obi ụtọ nke ukwuu, ka anyị nyekwa ya otuto, n’ihi na ọlụlụ nwunye nke Nwa Atụrụ ahụ eruwo, nwunye ya ejikerewokwa. Ee, e nyewo ya ikike iyiri ákwà linin ọma nke na-enwu gbaa, nke dịkwa ọcha, n’ihi na ákwà linin ọma ahụ nọchiri anya ezi omume nke ndị nsọ na-eme” (Nkpughe 19:7,8). Abụ Ọma nke 45 na-akọwa amụma nke alụm di na nwunye nke a dị n’etiti Eze Jisọs Kraịst na nwunye eze, New Jerusalem (Nkpughe 21:2).

Site na alum di na nwunye a, agam amu umu nke ala eze ahu, ndi isi n’uwa ga abu ndi nnochi anya ala nke ikike nke ala eze Chineke: “Ụmụ gị ndị ikom ga-anọchi nna nna gị hà, Ị ga-ahọpụta ha ịbụ ndị isi n’ụwa dum » (Abụ Ọma 45:16, Aịsaịa 32: 1,2).

Ngọzi ebighebi nke ọgbụgba ndụ ọhụrụ na ọgbụgba ndụ maka Alaeze, ga-emezu ọgbụgba ndụ Abraham nke ga-agọzi mba niile, na ruo mgbe niile ebighị ebi. A ga-emezu nkwa nke Chineke nke ọma: « nke dabeere n’olileanya ndụ ebighị ebi, nke Chineke, onye na-apụghị ịgha ụgha, kwere nkwa ya tupu mgbe dị anya gara aga » (Taịtọs 1:2).

***

3 – Gịnị mere Chineke ji kwere ka nhụjuanya na ajọ omume dịrị?

MAKA GỊNỊ?

N’ihi gịnị ka Chineke ji kwere ka nhụjuanya na ajọ omume dịrị?

« Jehova, olee mgbe m ga-etiru mkpu ka i nyere m aka, gị anụ? Olee mgbe m ga-arịọru gị ka ị napụta m n’aka ndị tigbuo zọgbuo, gị anapụta m? Gịnị mere i ji mee ka m na-ahụ ndị na-eme ihe ọjọọ? Gịnịkwa mere i ji hapụ ndị na-emegbu ndị ọzọ? Gịnị mere m ji na-ahụ ndị na-emebisị ihe ndị mmadụ na ndị tigbuo zọgbuo? Gịnịkwa mere e ji na-ese okwu ma na-alụ ọgụ ebe niile? N’ihi ya, o nweghị onye na-edebe iwu, A naghịkwa ekpe ikpe ziri ezi. Ndị ajọ omume gbara ndị ezi omume gburugburu. Ọ bụ ya mere na a naghịzi ekpe ikpe ziri ezi »

(Habakọk 1:2-4)

« M chebakwaara mmegbu niile a na-emegbu ndị mmadụ n’ụwa* echiche. M hụrụ ka anya mmiri na-agba ndị a na-emegbu emegbu, ma e nweghị onye na-akasi ha obi. Ọ bụkwa ndị nọ n’isi na-emegbu ha, ma e nweghị onye na-akasi ha obi. (…) Ná ndụ a na-enweghị isi m dị, ahụla m ihe niile, ma onye ezi omume nke na-ala n’iyi maka na ọ na-eme ezi omume ma onye ajọ omume nke na-adịte ndụ aka n’agbanyeghị na ọ na-eme ajọ omume. (…) M hụrụ ihe a niile, m wee jiri obi m niile chebara ọrụ niile a rụrụla n’ụwa echiche, n’oge mmadụ nọ na-achị mmadụ ibe ya ọchịchị nchịgbu. (…) E nwere ihe efu na-eme n’ụwa: E nwere ndị ezi omume a na-emeso ka à ga-asị na ha mere ihe ọjọọ, e nwekwara ndị ajọ omume a na-emeso ka à ga-asị na ha mere ihe dị mma. Ana m asị na ihe a bụkwa ihe efu. (…) Ahụla m ka ndị ohu nọ n’elu ịnyịnya, ma ndị isi ejiri ụkwụ na-aga ka ndị ohu »

(Eklisiastis 4:1; 7:15; 8:9,14; 10:7)

 » N’ihi na e mere ka ihe e kere eke bụrụ ihe efu, ọ bụghị maka na ọ bụ uche ya, kama ọ bụ maka na ọ bụ uche onye mere ka ọ bụrụ ihe efu, ebe ọ bụ na e nwere olileanya »

(Ndị Rom 8:20)

« Ka onye ọnwụnwa bịaara ghara ịsị: “Ọ bụ Chineke na-anwa m.” N’ihi na o nweghị onye nwere ike iji ihe ọjọọ nwaa Chineke, Chineke anaghịkwa eji ihe ọjọọ anwa onye ọ bụla »

(Jems 1:13)

N’ihi gịnị ka Chineke ji kwere ka nhụjuanya na ajọ omume dịrị?

Onye na – akpata nsogbu n’ezie bụ Setan ekwensu, onye nke e kwuru okwu ya na Baibul dị ka onye na-ebo ebubo (Mkpughe 12: 9). Jizọs Kraịst, bụ Ọkpara Chineke, kwuru na ekwensu bụ onye ụgha na ogbu mmadụ (Jọn 8:44). E nwere isi ebubo abụọ:

1 – Ajuju banyere ochichi nke Chineke.

2 – Ajuju banyere iguzosi ike n’ezi ihe nke mmadu.

Mgbe enwere ebubo dị oke njọ, ọ na-ewe ogologo oge tupu ikpe ikpeazụ. Amụma nke Daniel isi nke 7, na-egosi ọnọdụ dị na otu ikpe, nke ọbụbụeze Chineke metụtara, ebe e nwere ikpe: “Ọkụ nke na-asọ asọ ka mmiri si n’ihu ocheeze ya na-asọpụta. Puku kwuru puku ndị mmụọ ozi nọ na-ejere ya ozi, iri puku kwuru iri puku ndị mmụọ ozi guzokwa n’ihu ya. Ụlọikpe a malitere ikpe ikpe, a saghekwara akwụkwọ dị iche iche. (…) Ma Ụlọikpe ahụ malitere ikpe ikpe. Ha wee napụ ya ọchịchị ya, ka e wee laa ya n’iyi ma bibie ya kpamkpam” (Daniel 7:10,26). Dika edere ya n’akwukwo a, ewepuwo gọọmentị nke uwa n’aka Setan na ka ụmụ nwoke. E gosipụtara onyinyo nke ụlọ ikpe a n’Aịsaịa isi 43, ebe edere ya na ndị na-erubere Chineke isi, bụ « ndị akaebe » ya: « Jehova kwuru, sị: “Unu bụ ndị àmà m. N’eziokwu, unu bụ ndị ohu m m họọrọ, Ka unu mara m, nweekwa okwukwe n’ebe m nọ, Ka unu ghọtakwa na anaghị m agbanwe agbanwe. Ọ dịghị Chi dị tupu mụnwa, E wezụgakwa m, e nweghị chi ọzọ dị. Abụ m Jehova. E nweghịkwa onye nzọpụta ọzọ ma e wezụga m”” (Aịzaya 43:10,11). A na-akpọkwa Jizọs Kraịst « onye àmà kwesịrị ntụkwasị obi » nke Chineke (Nkpughe 1:5).

N’ihe banyere ebubo abụọ a siri ike, Jehova Chineke ekwewo ka Setan na ihe a kpọrọ mmadụ nwee oge, ihe karịrị afọ 6,000, ka ha weta ihe akaebe ha, ya bụ ma ha ga-achị ụwa na-enweghị ọbụbụeze Chineke. Anyi no na njedebe nke ahụmahụ a ebe ekpughere ugha nke ekwensu site na onodu ojoo nke mmadu bi na ya (Matiu 24:22). Ikpe na mbibi ga-eme n’oké mkpagbu ahụ (Matiu 24:21; 25:31-46). Ugbu a, ka anyị leba anya na ebubo abụọ ekwensu, na Jenesis isi nke 2 na nke 3, na akwụkwọ Job isi 1 na 2.

1 – Ajuju banyere ochichi nke Chineke

Jenesis isi nke abụọ gwara anyị na Chineke kere mmadụ ma tinye ya “n’ogige” Iden. Adam nọ n’ọnọdụ zuru oke ma nwee nnwere onwe dị ukwuu (Jọn 8:32). Kaosiladị, Chineke setịpụrụ oke: otu osisi: « Jehova Chineke kpọọrọ nwoke ahụ mee ka o biri n’ogige Iden ka ọ na-akọ ihe na ya ma na-elekọta ya.  Jehova Chineke nyekwara nwoke ahụ iwu, sị: “I nwere ike iri mkpụrụ nke osisi ọ bụla dị n’ubi a rijuo afọ.  Ma erila mkpụrụ si n’osisi ịma ihe ọma na ihe ọjọọ, n’ihi na ị ga-anwụrịrị n’ụbọchị i riri mkpụrụ si na ya”” (Jenesis 2:15-17). « Osisi ịma ezi ihe na ihe ọjọọ » bụ naanị ihe nnọchianya nke ezi ihe na ihe ọjọọ. Ugbu a, Chineke kpaara ókè n’etiti « ezi » na nrubeisi, na « ihe ojoo », nnupu isi.

O doro anya na iwu a Chineke nyere esighị ike ndebe (ma e jiri ya tụnyere Matiu 11:28-30 “N’ihi na yok m adịghị mfe, ibu m dịkwa mfe” na 1 Jọn 5:3 “Ihe o nyere n’iwu adịghị arọ”). Site n’ụzọ, ụfọdụ ekwuola na « mkpụrụ osisi amachibidoro » na-anọchi anya inwe mmekọahụ: nke a ezighi ezi, n’ihi na mgbe Chineke nyere iwu a, Iv adịghị adị. Chineke agaghị egbochi ihe Adam amataghị (Tụlee usoro oge nke ihe omume Jenesis 2:15-17 (iwu Chineke) na 2:18-25 (okike Iv).

Ọnwụnwa nke ekwensu

« Agwọ kacha dị akọ n’anụ ọhịa niile Jehova Chineke kere. O wee sị nwaanyị ahụ: “Ọ̀ bụ eziokwu na Chineke sịrị unu erila mkpụrụ si n’osisi ọ bụla dị n’ubi a?”  Nwaanyị ahụ wee sị agwọ ahụ: “Anyị nwere ike iri mkpụrụ si n’osisi ndị dị n’ubi a.  Ma Chineke gwara anyị gbasara mkpụrụ si n’osisi dị n’etiti ubi a, sị: ‘Unu erila mkpụrụ si na ya, unu emetụkwala ya aka ka unu ghara ịnwụ.’”  Agwọ ahụ sịziri nwaanyị ahụ: “Unu agaghị anwụ.  N’ihi na Chineke ma na n’ụbọchị unu riri mkpụrụ si na ya, anya unu ga-emeghe, unu adị ka Chineke, mara ihe ọma na ihe ọjọọ.” Nwaanyị ahụ wee hụ na mkpụrụ osisi ahụ dị mma oriri nakwa na ọ na-agụ agụụ ma e lee ya anya. N’eziokwu, osisi ahụ mara mma ile anya. Nwaanyị ahụ wee ghọrọ mkpụrụ ya rie. Mgbe e mechara, o nyetụrụ di ya mgbe ya na ya nọ, di ya erie » (Jenesis 3:1-6).

Gịnị mere Setan ji gwa Iv okwu? Edere ya: “Ọ bụghịkwa Adam ka a ghọgburu, kama, ọ bụ Iv ka a ghọgburu kpamkpam, ya emebie iwu Chineke” (1 Timoti 2:14). N’ihi Gịnị Ka E Ji Duhie Iv? N’ihi ntorobịa ya, ebe Adam dịkarịa ala iri anọ. Ma, Adam ma ihe ọ na-eme, ọ kpachaara anya mee mmehie. Ebubo mbụ a nke ekwensu, bụ mbuso agha megide ọbụbụeze nke Chineke (Nkpughe 4:11).

Ikpe na nkwa Chineke

Esisịt ini mbemiso utịt usen oro, mbemiso utịn osop, Abasi ama ebiere ikpe esie (Genesis 3: 8-19). Mbemiso ẹkebierede ikpe, Jehovah Abasi ama obụp mbụme. Nke a bụ azịza ya: « Nwoke ahụ sịrị: “Ọ bụ nwaanyị ahụ ị kpọnyere m ka mụ na ya biri. O nyere m mkpụrụ si n’osisi ahụ, mụ erie.” Jehova Chineke wee sị nwaanyị ahụ: “Gịnị bụ ihe a i mere?” Nwaanyị ahụ zara, sị: “Agwọ ahụ duhiere m, m wee rie mkpụrụ osisi ahụ” » (Jenesis 3:12,13). Adam na Iv ekwupụtaghị ikpe ọmụma ha, ha nwara igosi na ha bụ ndị ezi omume. Na Jenesis 3:14-19, anyị nwere ike ịgụ ikpe Chineke na nkwa nke mmezu nke nzube ya: « M ga-eme ka gị na nwaanyị ahụ dịrị n’iro, meekwa ka nwa gị na nwa ya dịrị n’iro. Nwa ya ga-egwepịa gị isi, ị ga-emerụkwa ya ahụ́ n’ikiri ụkwụ” (Jenesis 3:15). Site na nkwa a, Jehova Chineke kwuru na nzube ya ga-emezu, nakwa na a ga-ebibi Setan Ekwensu. Site n’oge ahụ gawa, mmehie batara n’ụwa, ya na nsonazụ ya bụ ọnwụ: « N’ihi ya, otú ahụ mmehie si n’aka otu mmadụ bata n’ụwa, ọnwụ esikwa ná mmehie bata, ọnwụ wee gbasaa ruo mmadụ niile n’ihi na ha niile mehiere” (Ndị Rom 5:12).

2 – Ajuju banyere iguzosi ike n’ezi ihe nke mmadu

Ekwensu kwuru na enwere ntụpọ n’okike mmadụ. Nke a bu ebubo ekwensu megide iguzosi ike n’ezi ihe nke Job: « Jehova wee sị Setan: “Olee ebe i si bịa?” Setan zara Jehova, sị: “M nọ na-akpagharị n’ụwa, na-agagharịkwa n’ime ya.”  Jehova wee sị Setan: “Ì leruola ohu m Job anya? Ị̀ hụla na e nweghị onye dị ka ya n’ụwa? Ọ bụ onye ezi omume nke na-enweghị ihe a ga-eji taa ya ụta. Ọ na-atụ egwu Chineke, ọ naghịkwa etinye aka n’ihe ọjọọ.”  Setan wee sị Jehova: “Ọ̀ bụ n’efu ka Job na-atụ egwu Chineke?  Ọ̀ bụ na ị naghị echebe ya na ụlọ ya na ihe niile o nwere? Ị gọziela ọrụ niile ọ na-arụ, meekwa ka anụ ụlọ ya ju ebe niile.  Ma, ọ bụrụ na ị ga-amatị aka gị ugbu a napụ ya ihe niile o nwere, ọ ga-ekwujọ gị n’ihu gị.”  Jehova sịziri Setan: “Lee, ihe niile o nwere dị gị n’aka. Ma, emetụla yanwa aka.” Setan wee si n’ihu Jehova pụọ. (…) Jehova wee sị Setan: “Olee ebe i si bịa?” Setan zara Jehova, sị: “M nọ na-akpagharị n’ụwa, na-agagharịkwa n’ime ya.”  Jehova wee sị Setan: “Ì leruola ohu m Job anya? Ị̀ hụla na e nweghị onye dị ka ya n’ụwa? Ọ bụ onye ezi omume nke na-enweghị ihe a ga-eji taa ya ụta. Ọ na-atụ egwu Chineke, ọ naghịkwa etinye aka n’ihe ọjọọ. Ọ ka kwụsiri ike n’ebe m nọ+ n’agbanyeghị na ị na-agbalị ime ka m laa ya n’iyi ọ bụ eziokwu na e nweghị ihe o mere.”  Ma Setan gwara Jehova, sị: “Mmadụ nọrọ n’ọnụ ọnwụ, ọ ga-enye* ihe niile o nwere ka ọ zọọ ndụ* ya.  Ma, ọ bụrụ na ị ga-amatị aka gị ugbu a mee ka ọ rịawa ọrịa, ọ ga-ekwujọ gị n’ihu gị.” Jehova sịziri Setan: “Lee, ọ nọ gị n’aka. Ma, egbula ya egbu” » (Job 1:7-12; 2:2-6).

Mmejọ nke mmadụ, dika Setan bu ekwensu si di, obu na o na-efe Chineke, obughi n’ihi ihunanya ya, kama n’ihi ochicho nke onwe. N’okpuru nkpagbu, site na itufu ihe onwunwe ya ma site n’egwu nke onwu, ma dika Ekwensu bu Ekwensu si kwuo, mmadu apughi iguzosi ike n’ebe Chineke no. Ma Job gosipụtara na Setan bụ onye ụgha: Job tufuru ihe niile o nwere, ụmụ ya 10 nwụrụ, ọ fọrọ nke nta ka ọ nwụọ site n’ọrịa (Job 1 na 2). Ndi enyi ugha ato akpatala mgbu Job, na-ekwu na nsogbu ya nile sitere na nmehie zoro ezo, ya mere Chineke na-ata ya ahuhu maka nmebi iwu. Ma Job ahapụghị iguzosi ike n’ezi ihe ya wee zaa, sị: « Agaghị m anwa anwa kpọọ unu ndị ezi omume. Ruo mgbe m nwụrụ, m ga-ejisi Chineke aka ike” (Job 27:5).

Otu osinadị, ọdịda ekwensu kachasị dapụtara, gbasara iguzosi ike n’ezi ihe nke mmadụ, bụ mmeri nke Jizọs Kraịst onye rubeere Chineke isi, ọbụna ruo ọnwụ: « Mgbe ọ ghọrọ mmadụ, o weturu onwe ya ala ma rube isi ruo ọnwụ, ya bụ, ọnwụ ọ nwụrụ n’osisi ịta ahụhụ” (Ndị Filipaị 2:8). Jizọs Kraịst, site n’iguzosi ike n’ezi ihe ya, nyere Nna ya mmeri dị oke ọnụ nke mmụọ, ọ bụ ya mere e ji kwụghachi ya ụgwọ: « Ọ bụ ya mere Chineke ji bugoo ya n’ọkwá ka elu, jirikwa obiọma nye ya aha karịrị aha ọ bụla ọzọ,  ka ikpere niile wee gbuo n’ala n’aha Jizọs, ma nke ndị nọ n’eluigwe ma nke ndị nọ n’ụwa ma nke ndị nọ n’ime ala,  ka ire ọ bụla wee kwupụtakwa na Jizọs Kraịst bụ Onyenwe anyị, ka e wee nye Chineke Nna otuto” (Ndị Filipaị 2:9-11).

N’ihe atụ nke nwa mmefu, Jizọs Kraịst na-enye anyị nghọta ka mma banyere ụzọ Nna ya si eme omume mgbe a na-enyoba ikike nke Chineke nwa oge (Luk 15:11-24). Nwa ahụ rịọrọ nna ya ihe nketa ya ma hapụ ụlọ ahụ. Nna ahụ kwere ka nwa ya nwoke onye bu dimkpa mee mkpebi a, kama ọ ga-ebukwa nsonaazụ ya. N’otu aka ahụ, Adam jiri nnwere onwe ya mee nhọrọ, mana ọ tara ahụhụ si na ya pụta. Nke na-ewetara anyị n’ajụjụ na-esonụ banyere nhụjuanya nke ihe a kpọrọ mmadụ.

Ihe na-akpata ahụhụ

Ahụhụ nwere isi ihe anọ

1 – Ekwensu bụ onye na-akpata nhụjuanya (ma ọ bụghị mgbe niile) (Job 1:7-12; 2:1-6). Dị ka Jizọs Kraịst si kwuo, Setan bụ onye na-achị ụwa a: « A na-ekpe ụwa a ikpe ugbu a. Ugbu a, a ga-achụpụ+ onye na-achị ụwa a » (Jọn 12:31; 1 Jọn 5:19). Nke a mere na ndi mmadu n’ozuzu anaghi enwe obi uto: “N’ihi na anyị ma na ihe niile e kere eke na-asụkọ ude ọnụ, nọrọkwa n’ihe mgbu ruo ugbu a” (Ndi Rom 8:22).

2 – Nhụjuanya bụ ihe si n ofọnọdụ anyị nke onye mmehie pụta, nke na-edugakwa anyị n’agadi, nrịanrịa na ọnwụ: « N’ihi ya, otú ahụ mmehie si n’aka otu mmadụ bata n’ụwa, ọnwụ esikwa ná mmehie bata, ọnwụ wee gbasaa ruo mmadụ niile n’ihi na ha niile mehiere. (…) N’ihi na ụgwọ ọrụ mmehie na-akwụ bụ ọnwụ” (Ndi Rom 5:12; 6:23).

3 – Nhụjuanya nwere ike ịbụ nsonaazụ nke mkpebi ọjọọ (n’aka anyị ma ọ bụ nke ụmụ mmadụ ndị ọzọ): « N’ihi na anaghị m eme ihe dị mma m na-achọ ime, kama ọ bụ ihe ọjọọ m na-achọghị ime ka m na-eme » (Deuterọnọmi 32:5; Ndị Rom 7:19). Nhụjuanya abụghị nsonaazụ nke « iwu karma ». Nke a bụ ihe anyị nwere ike ịgụ na Jọn isi 9: « Mgbe ọ na-agafe, ọ hụrụ otu nwoke kpuru ìsì malite mgbe a mụrụ ya.  Ndị na-eso ụzọ ya wee jụọ ya, sị: “Onye Ozizi, ònye mehiere? Ọ̀ bụ nwoke a, ka ọ̀ bụ ndị mụrụ ya, nke mere o ji kpuo ìsì mgbe a mụrụ ya?”  Jizọs zara, sị: “Ma nwoke a ma ndị mụrụ ya emehieghị, kama ọ bụ ka e si n’ihe mere ya mee ka ọrụ Chineke pụta ìhè” (Jọn 9:1-3). « Ọrụ Chineke », ga-abụ ọrụ ebube iji gwọọ onye ìsì ahụ.

4 – Nhụjuanya pụrụ ịbụ ihe si na ya pụta nke « oge a na-atụghị anya ya na ihe omume », nke na-eme ka mmadụ nọrọ n’ebe na-ekwesịghị ekwesị n’oge na-ekwesịghị ekwesị: « Ihe ọzọ m hụrụ nke na-eme n’ụwa bụ na ọ bụghị mgbe niile ka ndị nwere ụkwụ ọsọ na-emeri n’ọsọ. Ọ bụghị mgbe niile ka ndị dike na-emeri n’agha. Ọ bụghị mgbe niile ka ndị ma ihe na-enweta ihe oriri. Ọ bụghị mgbe niile ka ndị ụbụrụ na-aghọ nkọ na-akpata akụnụba. Ọ bụghịkwa ndị mụtara ihe ka ihe na-agaziri mgbe niile, n’ihi na ọdachi na-abịara ha niile n’oge a na-atụghị anya ya. N’ihi na mmadụ amaghị oge ihe ọjọọ ga-abịara ya. Otú ahụ ụgbụ si ejide azụ̀, ọnyà ana-amakwa nnụnụ, ka mmadụ si abanye ná nsogbu n’oge ọdachi dakwasịrị ya, mgbe ọ dakwasịrị ya na mberede » (Eklisiastis 9:11,12).

Nke a bụ ihe Jizọs Kraịst kwuru banyere ọdachi abụọ mere nke gburu ọtụtụ mmadụ: “N’oge ahụ, ụfọdụ ndị nọ ebe ahụ kọọrọ Jizọs gbasara ndị Galili Paịlet gburu ebe ha na-achụ àjà. 2  Ma, ọ sịrị ha: “Ùnu chere na ndị Galili ahụ mekarịrị ndị Galili ndị ọzọ niile ná mmehie n’ihi ihe a mere ha?  Ana m asị unu, mba. Ma, a ga-ebibi unu niile otú e bibiri ha ma ọ bụrụ na unu echegharịghị.  Ka ùnu chere na mmadụ iri na asatọ ahụ ụlọ elu dị na Siloam dagburu mekarịrị ndị ọzọ niile bi na Jeruselem ná mmehie?  Ana m asị unu, mba. Ma, a ga-ebibi unu niile otú e bibiri ha ma ọ bụrụ na unu echegharịghị”” (Luk 13:1-5). O nwetụbeghị mgbe Jizọs Kraịst kwuru na ndị nwere ihe ọghọm ma ọ bụ ọdachi ndị na-emere onwe ha gaara emehie karịa ndị ọzọ. Ọ bụghị Chineke na-eme ka ụdị ihe a taa ndị mmehie ahụhụ. Ma ọ bụ ọrịa, ihe mberede ma ọ bụ ọdachi ndị na-emere onwe ha, ọ bụghị Chineke na-eme ha.

Chineke ga-eme ka ahụhụ niile a kwụsị: « M wee nụ ka otu oké olu si n’ocheeze ahụ sị: “Ụlọikwuu nke Chineke dị ebe ụmụ mmadụ nọ. Ha na Chineke ga-ebikwa. Ha ga-abụkwa ndị nke ya. Chineke ga-anọnyekwara ha.  Ọ ga-ehichapụkwa anya mmiri niile dị ha n’anya. Ọnwụ agaghịzi adị. Iru uju ma ọ bụ ibe ákwá ma ọ bụ ihe mgbu agaghịzi adị. Ihe mbụ niile agafeela”” (Mkpughe 21:3,4).

Nhọrọ efu

« Akara Aka » abughi nkuzi nke Baibul. Emeghi ka anyi “kara aka” ime ihe oma ma obu ihe ojoo, kama dika “nhọrọ efu” anyi hoputara ime ihe oma ma obu ihe ojoo (Deuteronomi 30:15). Echiche a banyere akara aka na echiche ọtụtụ ndị nwere banyere ikike Chineke ịma ihe ga-eme n’ọdịnihu nwere njikọ chiri anya. Anyị ga-ahụ otú Chineke si eji ike ya amata ihe ga-eme n’ọdịnihu site na otutu omuma atu nke Baibul.

Chineke ji ike ya mara ihe ga-eme n’ọdịnihu, ezi uche na nhọrọ

Chineke ọ maara na Adam na-aga imehie? Site na Jenesis 2 na 3, ee e. Chineke adịghị enye iwu, mgbe ọ maara tupu oge eruo na a gaghị erubere ya isi. Nke a megidere ịhụnanya (1 John 4:8; 5:3). Lee ihe omuma atu abua nke Akwukwo nso ndi n’egosiputa na Chineke ji ikike ya ima ihe di n’iru na uzo nke ezi uche. Ma kwa, na Ọ na-eji ike a eme ihe maka nzube ụfọdụ.

Were Abraham dị ka ihe atụ. Na Jenesis 22:1-14, Chineke gwara Ebreham ka o were nwa ya nwoke Aịzik chụọ àjà. Chineke o bu ụzọ mara na Ebreham ga-erubere ya isi? Dabere na ozugbo ndabere nke akụkọ, ọ dịghị. N’ikpeazụ Chineke gwara Ebreham ka ọ ghara ime ya: “O wee sị ya: “Emerụla nwa ahụ ahụ́, emekwala ya ihe ọ bụla, n’ihi na amatala m ugbu a na ị na-atụ egwu Chineke ebe ọ bụ na ị jụghị inye m nwa gị nwoke, bụ́ otu mkpụrụ nwa ị mụrụ” (Jenesis 22:12). Edere ya « n’ihi na amatala m ugbu a na ị na-atụ egwu Chineke ». Okwu a “ugbua” n’egosiputa na Chineke amaghi ma Abraham o ga-erube n’ariri a.

Ihe atụ nke abụọ metụtara mbibi nke Sọdọm na Gọmọra. Eziokwu ahụ bụ na Chineke zipụrụ ndị mmụọ ozi abụọ ka ha hụ ọnọdụ ọjọọ, na-egosiputa ozo na mbu, O nweghi ihe akaebe nile iji mee mkpebi, na nke a, O jiri ikike ya imata site n’aka ndi mmuo ozi abuo (Jenesis 18:20,21).

Ọ bụrụ na anyị agụọ akwụkwọ amụma dị iche iche nke Akwụkwọ Nsọ, anyị ga-ahụ nke ahụ Chineke na-eji ikike ya amata ọdịnihu mgbe nile, maka otu nzube a kapịrị ọnụ. Iji maa atụ, ebe Rebecca dị ime ejima, nsogbu bụ nke n’ime ụmụ abụọ ahụ ga-abụ nna nna nke mba Chineke họọrọ (Jenesis 25:21-26). Ọ bụ Jehova Chineke mere ya a mfe mkpụrụ ndụ ihe nketa chọpụtara nke Isọ na Jekọb: « Ị hụdịrị m mgbe m na-akabeghị aka n’afọ nne m. E dere ihe niile dị m n’ahụ́ n’akwụkwọ gị. E dedịrị mgbe e kere ha Tupu nke ọ bụla n’ime ha adịrị » (Abù Ọma 139:16). Dabere na ihe ọmụma a, Chineke họọrọ (Ndị Rom 9:10-13; Ọrụ 1:24-26 « Gị, Jehova, onye maara obi mmadụ niile »).

Chineke Ọ̀ Na-echebe Anyị?

Tupu anyị aghọta echiche Chukwu gbasara nchekwa anyị, ọ dị mkpa ịtụle isi ihe atọ dị mkpa n’Akwụkwọ Nsọ (1 Ndị Kọrịnt 2:16):

1 – Jisos Kraist gosiputara na ndu di ugbua, nke ngbaru onwu, nwere ihe diri nwa oge nye mmadu nile (Jon 11:11 (akowara onwu Lazarọs dika “ura”)). Nke ozo, Jisos Kraist gosiri na ihe di nkpa bu olile anya nke ndu ebighebi (Matiu 10:39). P ol onyeozi gosiputara na “ndụ n’ezie” bu olile anya nke ndu ebighebi (1Timoti 6:19).

Mgbe anyị gụrụ akwụkwọ Ọrụ Ndịozi, anyị na-ahụta na oge ụfọdụ, Chineke anaghị echebe onye na-ejere ya ozi ka ọ ghara ịnwụ, n’ihe banyere Jems na Stivin (Ọrụ 7:54-60; 12:2). N’ọnọdụ ndị ọzọ, Chineke kpebiri ichebe ohu Ya. Iji maa atụ, mgbe Jemes nwụsịrị, Chineke kpebiri ichebe Pita ka ọ ghara (Ọrụ 12: 6-11). N’ikwu okwu n’ozuzu, na ọnọdụ Akwụkwọ Nsọ, nchebe nke ohu Chineke na-ejikọkarị na nzube ya. Dika ima atu, nchebe nke Pol onye ozi nwere ebum n’uche di elu: obu ikwusa ndi eze ozioma (Olu 27: 23,24; 9: 15,16).

2 – Anyi aghaghi itinye ajuju a banyere nchebe nke Chineke, n’onodu ihe ima aka abuo nke ekwensu ma karisia okwu banyere Job: “Ọ̀ bụ na ị naghị echebe ya na ụlọ ya na ihe niile o nwere? Ị gọziela ọrụ niile ọ na-arụ, meekwa ka anụ ụlọ ya ju ebe niile » (Job 1:10). Iji zaa ajụjụ nke iguzosi ike n’ezi ihe, Chineke kpebiri iwepụ nchebe ya n’ebe Job nọ, tinyere ihe nile a kpọrọ mmadụ. Obere oge tupu ọ nwụọ, Jizọs Kraịst, na-ehota Abụ Ọma 22:1, gosipụtara na Chineke ewepụla nchebe niile n’aka ya, nke kpatara ọnwụ ya dị ka àjà (John 3: 16; Matiu 27: 46). Ka o sina dị, banyere ihe a kpọrọ mmadụ n’ozuzu, enweghị nke a nke nchekwa Chineke abụghị nke zuru ezu, n’ihi na dịka Chineke machibidoro ekwensu igbu Job, o doro anya na ọ bụ otu ihe ahụ maka ụwa niile Mmadụ (jiri ya tụnyere Matiu 24:22).

3 – Anyị hụrụ n’elu, na nhụjuanya nwere ike ịbụ ihe si na “oge na ihe ndapụta” nke pụtara na ndị mmadụ nwere ike ịnọ n’oge adịghị mma, n’ebe na-ekwesịghị ekwesị (Eklisiastis 9: 11,12). Ntem, owo isiwakke ndikpeme mme owo nsio ke utịp edimek oro Adam akanamde. Nwoke ahụ mere agadi, na-arịa ọrịa ma nwụọ (Ndi Rom 5:12). O nwere ike ibu onye ihe mberede ma obu odachi okike bia (Ndi Rom 8:20; akwukwo Eklisiastis nwere nkowa zuru oke banyere ihe efu nke ndu nke di ugbu a na-eduga n’ọnwu: « Onye mkpọkọta kwuru, sị: “Ihe niile bụ nnọọ ihe efu! Ihe niile bụ nnọọ ihe efu! E nweghị ihe nwere isi!” » (Eklisiastis 1:2).

Ọzọkwa, Chineke adịghị echebe ụmụ mmadụ pụọ na nsonaazụ nke mkpebi ha dị njọ: « Unu ekwela ka e duhie unu: Chineke abụghị onye a ga-aghọgbuli. N’ihi na mkpụrụ ọ bụla mmadụ na-agha ka ọ ga-aghọrọ;  n’ihi na onye na-agha mkpụrụ otú ahụ́ ya chọrọ ga-esi n’ahụ́ ya ghọrọ mbibi, ma onye na-agha mkpụrụ otú mmụọ nsọ chọrọ ga-esi ná mmụọ nsọ ghọrọ ndụ ebighị ebi” (Ndị Galeshia 6:7,8). Oburu na Chinekerapuru mmadu ihe efu rue oge di anya, oputara ka ayi ghota na O wezugala nchedo Ya site na nsogbu nke nmehie ayi. N’ezie, ọnọdụ a dị ize ndụ nye mmadụ niile ga-adị nwa oge (Ndị Rom 8:21). Mgbe ekwesịrị idozi ebubo ekwensu, ụmụ mmadụ ga-enwetaghachị ezigbo nchedo Chineke n’elu ụwa (Abụ Ọma 91:10-12).

Nke a ọ pụtara na ugbu a, Chineke anaghịzi echebe anyị n’otu n’otu? Nchebe nke Chineke na-enye anyị bụ nke ọdịnihu ebighi ebi, n’ihe gbasara olile anya nke ndụ ebighi ebi, ọ bụrụ na anyị atachie obi ruo ọgwụgwụ (Matiu 24:13; Jọn 5:28,29; Ọrụ 24:15; Mkpughe 7:9-17). Na mgbakwunye, Jizọs Kraịst na nkọwa ya nke ihe ịrịba ama nke ụbọchị ikpeazụ (Matiu 24, 25, Mak 13 na Luk 21), na akwụkwọ Mkpughe (ọkachasị n’isi 6:1-8 na 12:12), gosiri na ndi mmadu ga-enwe nsogbu ojoo di egwu kemgbe 1914, nke n’egosiputa nke oma na nwa oge Chineke agaghi echebe ya. Kaosinadị, Chineke emewo ka o kwe anyị omume ichebe onwe anyị n’otu n’otu site na itinye ụkpụrụ ọma ya nke dị n’ime Akwụkwọ Nsọ, Okwu Ya n’ọrụ. N’ikwu okwu sara mbara, itinye ụkpụrụ Akwụkwọ Nsọ n’ọrụ na-enyere aka izere ihe egwu ndị na-enweghị isi nwere ike ime ka ndụ anyị dị mkpụmkpụ n’ụzọ nzuzu (Ilu 3: 1,2). Yabụ, itinye ụkpụrụ Akwụkwọ Nsọ n’ọrụ, ntuziaka nke Chukwu, ga-adị ka ile anya nke ọma n’aka nri na aka ekpe tupu ịgafe n’okporo ámá, iji chekwa ndụ anyị (Ilu 27:12).

Na mgbakwunye, Pita onyeozi kwusiri ike na ọ dị mkpa ikpe ekpere: « Ma ọgwụgwụ ihe niile adịla nso. N’ihi ya, na-elenụ ihe anya otú dị mma, na-ekpekwanụ ekpere mgbe niile » (1 Pita 4:7). Ekpere na ntụgharị uche nwere ike ichebe nguzo nke mmụọ na nke uche anyị (Ndị Filipaị 4:6,7; Jenesis 24:63). Fọdụ kwenyere na Chineke chebere ha n’oge ụfọdụ na ndụ ha. Ọ dịghị ihe ọ bụla dị na Akwụkwọ Nsọ nke na-egbochi ka a hụ ụdị ohere a: « Onye m chọrọ imere amara ka m ga-emere amara. Onye m chọkwara imere ebere ka m ga-emere ebere » (Ọpụpụ 33:19). Anyị ekwesịghị ikpe ikpe: « Ònye ka ị bụ na ị ga na-ekpe onye na-ejere onye ọzọ ozi ikpe? Ọ bụ Chineke bụ́ nna ya ukwu ga-ekpebi ma ihe ọ na-eme ọ̀ dị mma ka ọ̀ dị njọ. N’eziokwu, ebe Jehova na-enyere ya aka, ihe ọ na-eme ga-adị ya mma » (Ndị Rom 14:4).

Brothermụnna na inyere ibe unu aka

Tupu nhụjuanya ahụ agabiga, anyị ga-ahụrịrị onwe anyị n’anya ma nyere ibe anyị aka, iji belata nhụjuanya gbara anyị gburugburu: « Ana m enye unu iwu ọhụrụ, ka unu hụ ibe unu n’anya. Otú m hụrụ unu n’anya, hụnụ ibe unu n’anya otú ahụ. Ọ bụrụ na unu hụrụ ibe unu n’anya, mmadụ niile ga-eji ya mata na unu bụ ndị na-eso ụzọ m” (Jọn 13:34,35). Onye na-eso ụzọ Jems, onye otu nne ji ya na Jizọs Kraịst, dere nke ọma na a ga-egosipụta ụdị ịhụnanya a site n’omume iji nyere onye agbata obi anyị nọ na nsogbu aka (James 2:15,16). Jizọs Kraịst kwuru na-enyere ndị na-enweghị ike iweghachiri anyị ya (Luk 14: 13,14). N’ime ime nke a, n’ụzọ, anyị « ka anyị gbazinye » na Jehova ọ ga-akwụghachi anyị ya okpukpu narị (Ilu 19:17).

Ọ bụ na-akpali ịgụ ihe Jizọs Kraịst kọwara dịka ebere nke ga – enyere anyị aka inweta ndụ ebighi ebi: « N’ihi na agụụ gụrụ m, unu enye m nri ka m rie. Mmiri gụrụ m, unu ekunye m mmiri ka m ṅụọ. Abụ m ọbịa, unu anabata m nke ọma.  Agba m ọtọ, unu eyiwe m uwe. Arịara m ọrịa, unu elekọta m. Anọ m n’ụlọ mkpọrọ, unu abịa leta m.’ » (Matiu 25: 31-46). Okwesiri ighota na n’ime omume ndia nile odighi oru obula apuru iburu « ndi okpukpe ». N’ihi gịnị? Ọtụtụ mgbe, Jizọs Kraịst kwuru ndụmọdụ a ọzọ, « Achọrọ m ebere, ọbụghị ịchụ àjà » (Matiu 9:13; 12:7). Isi okwu a pụtara “ebere” bụ ọmịiko n ’ọrụ (nke pụtara warara bụ mgbaghara). Hụ onye nọ ná mkpa, ma ànyị ma ha ma ọ bụ na anyị amaghị, ma ọ bụrụ na anyị nwere ike ime otu ahụ, anyị ga-enyere ha aka (Ilu 3:27,28).

Àjà ahụ na-anọchi anya ọrụ ime mmụọ metụtara ofufe Chineke. Ya mere o doro anya na mmekọrịta anyị na Chineke kachasị mkpa. Otu o sina dị, Jizọs Kraịst katọrọ ụfọdụ ndị ha na ya dịkọrọ ndụ bụ ndị ji ịchụ akụ nke “ịchụ aja” akwadoghị nne na nna ha mere agadi (Matiu 15:3-9). Ọ dị mma ịmara ihe Jizọs Kraịst kwuru banyere ndị na-agaghị eme uche Chineke: « Ọtụtụ mmadụ ga-asị m n’ụbọchị ahụ: « Ọtụtụ mmadụ ga-asị m n’ụbọchị ahụ: ‘Onyenwe anyị, Onyenwe anyị, ọ̀ bụ na anyị ebughị amụma n’aha gị, chụpụ ndị mmụọ ọjọọ n’aha gị, rụọkwa ọtụtụ ọrụ ebube n’aha gị?’” (Matiu 7:22). Ọ bụrụ na anyị jiri Matiu 7:21-23 tụnyere 25:31-46 na Jọn 13:34,35, anyị ga-aghọta na “ịchụ aja” na ebere, bụ ihe abụọ dị oke mkpa (1 Jọn 3:17,18; Matiu 5:7).

Chineke ga-agwo ụmụ mmadụ

Nye ajụjụ nke onye amụma Habakuk (1:2-4), banyere ihe mere Chineke ji kwere ka nhụjuanya na ajọ omume dịrị, azịza ya bụ nke a: « Jehova wee sị m: “Dee ọhụụ a edee, depụtakwa ya nke ọma n’elu mbadamba nkume, Ka o wee dịrị onye na-agụpụta ya mfe ọgụgụ. N’ihi na ọhụụ a ga-emezu n’oge a kara aka. Oge ọ ga-emezu jikwa ọsọ na-eru. Ọ gaghịkwa agha ụgha. Ọ bụrụgodị na o gbuo oge, na-atụ anya ya. N’ihi na ọ ga-emezurịrị. Ọ gaghị anọ ọdụ »” (Habakọk 2:2,3). Ndị a bụ ụfọdụ akụkụ Akwụkwọ Nsọ nke « ọhụụ » nke olileanya dị nso n’ọdịnihu ndị na-agaghị anọ ọdụ:

« Ahụkwara m eluigwe ọhụrụ na ụwa ọhụrụ, n’ihi na eluigwe mbụ na ụwa mbụ alaala n’iyi, oké osimiri adịghịkwa.  Ahụkwara m obodo nsọ ahụ, bụ́ Jeruselem Ọhụrụ, ka o si n’eluigwe, ebe Chineke nọ, na-agbadata. E jikeere ya otú e si ejike nwaanyị a na-alụ ọhụrụ nke a chọrọ mma ka ọ gaa zute di ya.  M wee nụ ka otu oké olu si n’ocheeze ahụ sị: “Ụlọikwuu nke Chineke dị ebe ụmụ mmadụ nọ. Ha na Chineke ga-ebikwa. Ha ga-abụkwa ndị nke ya. Chineke ga-anọnyekwara ha.  Ọ ga-ehichapụkwa anya mmiri niile dị ha n’anya. Ọnwụ agaghịzi adị. Iru uju ma ọ bụ ibe ákwá ma ọ bụ ihe mgbu agaghịzi adị. Ihe mbụ niile agafeela” » (Mkpughe 21:1-4).

« Anụ ọhịa wolf na nwa atụrụ ga-anọkọ n’udo. Agụ owuru na nwa ewu ga-amakpukọkwa. Nwa ehi na ọdụm na anụ gbara agba ga-anọkọkwa. Nwatakịrị ga na-edukwa ha. Nne ehi na anụ ọhịa bea ga-atakọ ahịhịa. Ụmụ ha ga-amakpukọkwa. Ọdụm ga-ata okporo ọka dị ka ehi. Nwa na-aṅụ ara ga-egwuri egwu n’ọnụ agwọ ubí nọ, Nwatakịrị a kwụsịrị ara ga-atụkwasịkwa aka ya n’ọnụ agwọ ọjọọ nọ. Ha agaghị emerụ ihe ọ bụla ahụ́, Ha agaghịkwa emebi ihe ọ bụla n’ugwu m niile dị nsọ, N’ihi na amamihe gbasara Jehova ga-ejupụta ụwa Otú mmiri si ejupụta oké osimiri » (Aịzaya 11: 6-9).

« Mgbe ahụ ka a ga-emeghe anya ndị ìsì, Megheekwa ntị ndị ntị chiri. Mgbe ahụ ka onye ngwọrọ ga-awụli elu ka mgbada. Onye ogbi ga-etikwa mkpu ọṅụ. Mmiri ga na-agbapụta n’ala ịkpa. Iyi ga na-asọkwa n’ọzara. Ala kpọrọ nkụ ga-adị ka ọdọ mmiri nke ahịhịa amị juru. Ala mmiri na-adịghị ga-adịkwa ka isi mmiri. Ahịhịa ndụ na ahịhịa amị na ahịhịa papaịrọs Ga-adị n’ebe nkịta ọhịa na-ebi, n’ebe ha na-anọkwa ezu ike » (Aịzaya 35:5-7).

« A gaghịzi enwe nwa ọhụrụ ga-anọ naanị ụbọchị ole na ole nwụọ n’ebe ahụ. A gaghịkwa enwe agadi nke na-akaghị ezigbo nká nwụọ. N’ihi na onye nwụrụ mgbe ọ dị otu narị afọ ka bụ nwata. Ọ bụrụgodị na onye mmehie dị otu narị afọ, ọ ga-anwụ n’ihi ọnụ a bụrụ ya. Ha ga-arụ ụlọ, birikwa na ha. Ha ga-akọ ubi vaịn, rie ihe si na ya. Ha agaghị arụ ụlọ, onye ọzọ ebichie ya, Ha agaghị akụ mkpụrụ, onye ọzọ erie ihe si na ya. N’ihi na ndị m ga-anọ ogologo ndụ otú osisi si anọ. Ndị m họọrọ ga-eji ihe aka ha rụpụtara mee ihe n’uju. Ha agaghị arụsi ọrụ ike na nkịtị, Ha agaghịkwa amụ ụmụ mụta nsogbu, N’ihi na ha na ụmụ ha Bụ ụmụ Jehova gọziri agọzi. Tupudị ha akpọkuo m, m ga-aza ha. Mgbe ha ka kpụ okwu n’ọnụ, m ga-eme ihe ha na-arịọ » (Aịzaya 65:20-24).

« Ka ahụ́ ya dị ọhụrụ karịa otú ọ dị mgbe ọ bụ nwata. Ka o nweghachi ike o nwere mgbe ọ bụ okorobịa » (Job 33:25).

« N’ugwu a ka Jehova nke ụsụụ ndị agha ga-emere mmadụ niile Nnukwu oriri nke ha ga-eri nri na-edozi ahụ́ Na nnukwu oriri ha ga-aṅụ mmanya dị mma. Ọ ga-enyekwa ha nri ụmị anụ juru na ya, Nyekwa ha ezigbo mmanya a zara aza. N’ugwu a ka ọ ga-ebibi* ihe kpuchiri mmadụ niile Na ákwà a kpara akpa nke kpuchiri mba niile. Ọ ga-eme ka ọnwụ ghara ịdị ruo mgbe ebighị ebi. Ọkaakaa Onyenwe anyị Jehova ga-ehichapụkwa anya mmiri dị n’ihu mmadụ niile. Ọ ga-emekwa ka a kwụsị imenye ndị ya ihere n’ụwa niile. Ihe a ga-eme maka na Jehova ekwuola ya » (Aịzaya 25:6-8).

« Ndị gị nwụrụ anwụ ga-adị ndụ. Ozu ndị m ga-ebili. Unu ndị bi n’ájá, Tetanụ tie mkpu ọṅụ, N’ihi na igirigi na-adasa gị dị ka igirigi na-ada n’ụtụtụ, Ala ga-emekwa ka ndị na-adịghị ndụ dịrị ndụ » (Aịzaya 26:19).

“Ọtụtụ n’ime ndị nwụrụ anwụ ga-eteta. Ụfọdụ ga-enweta ndụ ebighị ebi. Ma a ga-akọcha ndị ọzọ, ihere ga-emekwa ha ruo mgbe ebighị ebi” (Daniel 12:2)

« Ka ihe a ghara iju unu anya, n’ihi na oge na-abịa mgbe ndị niile nọ n’ili ncheta ga-anụ olu ya  wee pụta. Ndị na-eme ezi ihe ga-enweta ndụ ebighị ebi, ma a ga-ekpe ndị na-eme ihe ọjọọ ikpe” (Jọn 5:28,29).

« Enwekwara m olileanya otú ndị a nwere, na Chineke ga-akpọlite ndị ezi omume na ndị ajọ omume nwụrụ anwụ » (Ọrụ 24:15).

Onye bụ Setan ekwensu?

Jizọs Kraịst kọwara ekwensu n’ụzọ dị mfe, sị: “Onye ahụ bụ ogbu mmadụ mgbe ọ malitere, o guzosighịkwa ike n’eziokwu n’ihi na eziokwu adịghị n’ime ya. Mgbe ọ na-agha ụgha, ọ na-ekwu ihe bụ́ uche ya, n’ihi na ọ bụ onye ụgha, bụrụkwa nna ụgha” (Jọn 8:44). Setan ekwensu bụ ezigbo mmụọ e kere eke (Lee ndekọ na Matiu 4:1-11). N’otu aka ahụ, ndị mmụọ ọjọọ bụ ndị mmụọ e kere eke aghọwo ndị nnupụisi na-agbaso ihe nlereanya Setan (Jenesis 6:1-3, iji tụnyere akwụkwọ ozi nke amaokwu Jud 6: « E nwekwara ndị mmụọ ozi na-anọgideghị n’ebe e dowere ha ka ha nọrọ, kama ha hapụrụ ebe ha kwesịrị ibi. O kere ndị mmụọ ozi a agbụ ebighị ebi ma dowe ha n’oké ọchịchịrị ruo mgbe ọ ga-eme ha ihe o kpebiri ime ha n’oké ụbọchị ahụ »).

Mgbe edere ya “o guzosighịkwa ike n’eziokwu n’ihi na eziokwu adịghị n’ime ya”, oputara na Chineke kere mo-ozi a nenwegh nmehie. Mmụọ ozi a, na mbido ndụ ya nwere “aha mara mma” (Eklisiastis 7:1a). Agbanyeghị, ọ zụlitere mpako n’ime obi ya na oge na-aga ọ ghọrọ « ekwensu », nke pụtara onye nkwutọ na onye mmegide; aha ochie ya ochie, ezi aha ya ejiriwo ihe ọzọ nke ihere na-adịru mgbe ebighị ebi dochie anya ya. N’amụma Ezikiel (isi 28), gbasara eze mpako nke Taya, o doro anya na ọ na-ezo aka nganga nke mmụọ ozi ahụ ghọrọ “Setan”: “Nwa nke mmadụ, bụọ abụ iru uju banyere eze Taya. Sị ya, ‘Ọkaakaa Onyenwe anyị Jehova sịrị: “I zuru okè na mbụ, bụrụ onye e ji ama atụ, Nwee ezigbo amamihe, mma gị abụrụkwa ebe mma ruru gwụ. Ị nọbu n’Iden, bụ́ ubi Chineke. E ji nkume niile dị oké ọnụ chọọ uwe gị mma. Ha bụ: rubi, topaz, jaspa, krisolaịt, ọnịks, jed, safaya, tọkwọiz, na emerad. Ebe a kwụnyere nkume ndị a nakwa oghere ndị ha dị na ha bụ ọlaedo. M mere ha n’ụbọchị m kere gị. Ị bụbu cherob e tere mmanụ, onye m họpụtara ka ọ na ekpuchi ihe. Ị nọbu n’ugwu nsọ Chineke. Ị nọbu na-ejegharị n’ebe nkume ndị na-acha ọkụ ọkụ dị. Ị na-akpa ezigbo àgwà mgbe niile malite n’ụbọchị e kere gị Ruo mgbe i bidoro kpawa àgwà ọjọọ »” (Ezikiel 28:12-15). Site n’omume na-ezighị ezi o mere n’Iden, ọ ghọrọ “onye ụgha” nke kpatara ọnwụ nke ụmụ Adam niile (Jenesis 3; Ndị Rom 5:12). Ugbu a, ọ bụ Setan na-achị ụwa: « A na-ekpe ụwa a ikpe ugbu a. Ugbu a, a ga-achụpụ onye na-achị ụwa a » (Jọn 12:31; Ndị Efesọs 2:2; 1 Jọn 5:19).

A ga-ebibi Setan kpam kpam: « Chineke, onye na-eme ka anyị nwee udo, ga-azọpịa Setan n’okpuru ụkwụ unu n’oge na-adịghị anya » (Jenesis 3:15; Ndị Rom 16:20).

***

4 – Olileanya nke ndụ ebighi ebi

Olileanya na ọṅụ bụ ike nke ntachi obi anyị

« Ma mgbe ihe ndị a niile malitere ime, guzonụ kwem, weliekwanụ isi unu elu, n’ihi na oge Chineke ga-anapụta unu eruola nso »

(Luk 21:28)

Bayan mun kwatanta abubuwan da suka faru na ban mamaki kafin ƙarshen wannan zamanin, Yesu Kristi ya gaya wa almajiransa su “ɗaga kawunansu” domin cikar begenmu zai yi kusa.

Olee otú iji nọgide na-enwe ọṅụ n’agbanyeghị nsogbu onwe onye? Pọl onyeozi dere na anyị aghaghị ịgbaso ụkpụrụ Jizọs Kraịst, sị: “N’ihi ya, ebe ọ bụ na anyị nwere oké ìgwè ndị àmà a gbara anyị gburugburu, ka anyị tụfuo ibu arọ ọ bụla na mmehie ahụ nke na-ekegidekarị anyị. Ka anyị jirikwa ntachi obi na-agba ọsọ anyị na-agba,  ebe anyị na-elegidesi Jizọs anya ike, bụ́ Nnukwu Onye Ndú nke okwukwe anyị na Onye na-eme ka okwukwe anyị zuo ezuo. N’ihi ọṅụ a ga-eme ka o nwee n’ọdịnihu, o diri ọnwụ ọ nwụrụ n’osisi ịta ahụhụ, o kweghịkwa ka ihere mee ya. Ọ nọdụla ala n’aka nri ocheeze Chineke. N’eziokwu, chesienụ echiche ike banyere onye ahụ diri ụdị mkparị ahụ ndị mmehie, ndị mere onwe ha ihe ọjọọ, kparịrị ya, ka ike wee ghara ịgwụ unu, unu adaa mbà” ( Ndị Hibru 12:1-3).

Jizọs Kraịst nwere ume n’oge nsogbu ihu site n’ọṅụ nke olileanya e debere n’ihu ya. Ọ dị mkpa iweta ume iji mee ka ntachi obi anyị sie ike, site na “ọńụ” nke olileanya ndụ ebighị ebi nke e debere n’ihu anyị. A bịa n’ihe banyere nsogbu anyị, Jizọs Kraịst kwuru na anyị ga na-edozi ha kwa ụbọchị: “N’ihi ya, ana m asị unu: Kwụsịnụ ichegbu onwe unu+ banyere ndụ unu maka ihe unu ga-eri ma ọ bụ ihe unu ga-aṅụ, ma ọ bụ maka ihe unu ga-eyi n’ahụ́. Ọ̀ bụ na ndụ adịghị mkpa karịa ihe oriri? Ahụ́ ọ́ dịghịkwa mkpa karịa uwe?  Leruonụ nnụnụ anya. Ha anaghị akụ mkpụrụ. Ha anaghị aghọrọ mkpụrụ, ha anaghịkwa ekpokọta mkpụrụ n’ụlọ a na-akwasa ihe. Ma, Nna unu nke eluigwe na-enye ha nri. Ọ̀ bụ na unu abaghị uru karịa ha?  Ònye n’ime unu ga-agbakwụnyeli otu kubit n’afọ ndụ ya maka na ọ na-echegbu onwe ya?  Gịnị mere unu ji na-echegbu onwe unu banyere uwe? Mụtanụ ihe n’otú okooko lili dị n’ọhịa si eto. Ha anaghị arụgbu onwe ha n’ọrụ, ha anaghịkwa akpa ogho. Ma ana m asị unu na Solomọn eyighị uwe mara mma ka otu n’ime ha n’agbanyeghị ebube ya niile. Ọ bụrụ na Chineke si otú a yiwe ahịhịa ndụ dị n’ọhịa uwe, nke dị ebe a taa, ma echi, a tụba ya n’ọkụ, ọ̀ bụ na ọ gaghị eyiwe unu uwe karịa, unu ndị okwukwe nta? N’ihi ya, unu echegbula onwe unu mgbe ọ bụla, sị, ‘Gịnị ka anyị ga-eri?’ ma ọ bụ, ‘Gịnị ka anyị ga-aṅụ?’ ma ọ bụ, ‘Gịnị ka anyị ga-eyi?’ N’ihi na ihe ndị a niile bụ ihe ndị mba ọzọ na-achụsi ike. Nna unu nke eluigwe ma na ihe ndị a niile dị unu mkpa » (Matiu 6:25-32). Ụkpụrụ ahụ dị mfe, anyị aghaghị iji ugbu a dozie nsogbu anyị na-ebilite, na-atụkwasị obi na Chineke, iji nyere anyị aka ịchọta ngwọta: « N’ihi ya, burunụ ụzọ na-achọ Alaeze Chineke na ezi omume Chineke, a ga-atụkwasịkwara unu ihe ndị ọzọ a niile.  N’ihi ya, unu echegbula onwe unu mgbe ọ bụla maka echi, n’ihi na a ga-enwe ihe unu ga-eche banyere ya echi. Ihe ọjọọ nke ụbọchị nke ọ bụla ezuorola ya » (Matiu 6:33,34). Itinye ụkpụrụ a n’ọrụ ga-enyere anyị aka ijikwa ike nke uche ma ọ bụ nke mmetụta uche nke ọma iji nagide nsogbu anyị kwa ụbọchị. Jizọs Kraịst kwuru ka anyị ghara ichegbu onwe anyị nke ukwuu, nke nwere ike ịgbagha uche anyị ma napụ anyị ike ime mmụọ niile (Tụlee Mak 4:18, 19).

Iji laghachi n’agbamume ahụ e dere ná Ndị Hibru 12:​1-⁠3, anyị aghaghị iji ikike iche echiche anyị lekwasị anya n’ọdịnihu site n’inwe ọṅụ n’olileanya, nke bụ́ akụkụ nke mkpụrụ nke mmụọ nsọ: “Ma mkpụrụ nke mmụọ nsọ bụ ịhụnanya, ọṅụ, udo, ndidi, obiọma, ịdị mma, okwukwe,  ịdị nwayọọ, mmadụ ijide onwe ya. E nweghị iwu na-emegide ihe ndị a” (Ndị Galeshia 5:22,23). E dere na Baịbụl na Jehova bụ Chineke obi ụtọ nakwa na Onye Kraịst na-ekwusa “ozi ọma nke Chineke obi ụtọ” (1 Timoti 1:11). Ọ bụ ezie na ụwa a nọ n’ọchịchịrị ime mmụọ, anyị aghaghị ịbụ isi iyi nke ìhè site n’ozi ọma anyị na-ezisa, kamakwa site na olileanya anyị nke anyị chọrọ ịkọrọ ndị ọzọ: “Unu bụ ìhè nke ụwa. E nweghị ike izo obodo ezo ma ọ bụrụ na ọ dị n’elu ugwu.  Ndị mmadụ na-amụnye ọkụ ma dọsa ya n’elu ihe e ji adọsa ọkụ, ọ bụghị n’okpuru nkata. Ọ na-enwukwara ndị niile nọ n’ime ụlọ.  Ununwa kwa, meenụ ka ìhè unu na-enwu n’ebe ndị mmadụ nọ, ka ha hụ ọrụ ọma unu+ wee nye Nna unu nọ n’eluigwe otuto” (Matiu 5:14-16). E ji ebumnobi nke ọṅụ n’olileanya mepụta vidio na-esonụ nakwa isiokwu ahụ, bụ́ nke dabeere n’olileanya nke ndụ ebighị ebi: “Ṅụrịanụ ọṅụ, nweekwanụ ezigbo obi ụtọ, n’ihi na ụgwọ ọrụ unu dị ukwuu n’eluigwe, n’ihi na otú a ka ha si kpagbuo ndị amụma bu unu ụzọ” (Matiu 5:12). ka anyị na-eme ka ọṅụ Jehova anyị wusiri ike: « Atụla mwute, n’ihi na ọṅụ Jehova bụ ebe unu e wusiri ike » (Nehemaịa 8:10).

Ndụ ebighị ebi na paradaịs elu ala

« ị ga na-aṅụrịkwa naanị ọṅụ » (Diuterọnọmi 16:15)

Ndụ ebighi-ebi site na ntọhapụ nke mmadụ site n’agbụ nke mmehie

« N’ihi na Chineke hụrụ ụwa n’anya nke ukwuu nke na o nyere Ọkpara ọ mụrụ naanị ya, ka e wee ghara ibibi onye ọ bụla nke nwere okwukwe na ya, kama ka o nwee ndụ ebighị ebi. (…) Onye nwere okwukwe n’Ọkpara ahụ nwere ndụ ebighị ebi; onye na-enupụrụ Ọkpara ahụ isi agaghị ahụ ndụ, kama ọnụma Chineke na-adịgide n’ahụ́ ya »

(Jọn 3:16,36)

Jesus Christ, ke ini okodude ke isọn̄, ama ekpep ediwak ini idotenyịn nsinsi uwem. Agbanyeghị, ọ kuziri na a ga-enweta ndụ ebighi ebi site n’okwukwe n’àjà nke Kraịst (Jọn 3:16,36). Àjà Kraịst chụrụ ga-ekwe ka ahụike na ịmụgharị na mbilite n’ọnwụ.

Ntọhapụ site na ngọzi nke àjà Kraịst

« Dị nnọọ ka Nwa nke mmadụ bịara, ọ bụghị ka e jeere ya ozi, kama ka o jee ozi, ka o nyekwa mkpụrụ obi ya ka ọ bụrụ ihe mgbapụta n’ọnọdụ ọtụtụ mmadụ »

(Matiu 20:28)

« Jehova wee gbanwee ọnọdụ Job, nke ọ nọ na ya dị ka onye a dọọrọ n’agha, mgbe o kpere ekpere maka ndị enyi ya. Jehova wee nyeghachi Job ihe niile o nwere, okpukpu abụọ » (Job 42:10). Ọ ga-abụ otu ihe ahụ maka ndị so n’oké ìgwè mmadụ ahụ ga-alanarị oké mkpagbu ahụ, Jehova Chineke, site n’aka Eze Jizọs Kraịst, ga-agọzi ha: “Lee! Anyị na-akpọ ndị tachiri obi ndị obi ụtọ. Unu anụwo banyere ntachi obi Job, unu ahụwokwa ihe Jehova mesịrị mee, na Jehova nwere obi ọmịiko dị ukwuu, na-emekwa ebere” (Jems 5:11).

Àjà Kraịst na-ahapụ mgbaghara, mbilite n’ọnwụ, ọgwụgwọ.

Àjà Kraịst chụrụ ga-agwọ ụmụ mmadụ

“Ọ dịghị onye bi na ya nke ga-asị: “Ana m arịa ọrịa.” Ndị bi n’ala a ga-abụ ndị a gbaghaara njehie ha” (Aịzaya 33:24).

« Mgbe ahụ ka a ga-emeghe anya ndị ìsì, a ga-emeghekwa ntị nke ndị ntị chiri. Mgbe ahụ ka onye ngwọrọ ga-awụli elu dị ka oké ele, ire onye ogbi ga-etikwa mkpu ọṅụ. N’ihi na mmiri ga na-agbapụta n’ala ịkpa, mmiri iyi ga na-agbapụtakwa na mbara ọzara” (Aisaia 35:5,6).

Àjà Kraịst ga-eme ka o kwe omume ịbụ onye na-eto eto

« Ka ahụ́ ya dị ọhụrụ karịa otú ọ dị n’oge ọ bụ nwata; Ka ọ laghachi otú ọ dị n’oge o nwere ike okorobịa » (Job 33:25).

Àjà Kraịst chụrụ ga-ekwe ka mbilite n’ọnwụ nke ndị nwụrụ anwụ

“Ọtụtụ ndị bụ́ ndị na-arahụ ụra n’ime ala ga-eteta” (Daniel 12: 2).

“Enwekwara m olileanya n’ebe Chineke nọ, bụ́ olileanya nke ndị a n’onwe ha nwekwara, na a gaje inwe mbilite n’ọnwụ nke ma ndị ezi omume ma ndị ajọ omume” (Ọlụ Ndịozi 24:15).

“Ka ihe a ghara iju unu anya, n’ihi na oge awa na-abịa mgbe ndị niile nọ n’ili ncheta ga-anụ olu ya  wee pụta, ndị mere ezi ihe ga-enweta mbilite n’ọnwụ nke ndụ, ndị mere ajọ omume ga-enweta mbilite n’ọnwụ nke ikpe” (Jọn 5:28,29).

« M wee hụ otu nnukwu ocheeze dị ọcha na onye nọ ọdụ na ya. Ụwa na eluigwe sikwa n’ihu ya gbapụ, ọ dịghịkwa ebe a hụrụ ha ga-adị.  M wee hụ ndị nwụrụ anwụ, ndị ukwu na ndị nta, ka ha guzo n’ihu ocheeze ahụ, e meghekwara akwụkwọ mpịakọta dị iche iche. Ma e meghere akwụkwọ mpịakọta ọzọ; ọ bụ akwụkwọ mpịakọta nke ndụ. E kpekwara ndị nwụrụ anwụ ikpe site n’ihe e dere n’akwụkwọ mpịakọta ndị ahụ, dị ka omume ha si dị.  Oké osimiri hapụkwara ndị nwụrụ anwụ nọ n’ime ya, ọnwụ na Hedis hapụkwara ndị nwụrụ anwụ nọ n’ime ha, e kpekwara ha ikpe n’otu n’otu dị ka omume ha si dị” (Nkpughe 20:11-13).

A ga-ekpe ndị ajọ omume ahụ a kpọlitere n’ọnwụ ikpe na-adabere n’omume ha dị mma ma ọ bụ nke ọjọọ, na paradaịs ga-adị n’ụwa n’ọdịnihu.

Àjà Kraịst ga-eme ka oké ìgwè mmadụ lanahụ oké mkpagbu ahụ ma nweta ndụ ebighị ebi na-agaghị anwụ anwụ

“Mgbe ihe ndị a gasịrị, ahụrụ m, ma, lee! oké ìgwè mmadụ, nke onye ọ bụla na-enweghị ike ịgụta ọnụ, ndị si ná mba niile na ebo niile na ndị niile na asụsụ niile pụta, ka ha guzo n’ihu ocheeze ahụ nakwa n’ihu Nwa Atụrụ ahụ. Ha yi uwe mwụda na-acha ọcha; ha jikwa igu nkwụ n’aka. Ha wee na-eti mkpu n’oké olu, sị: “Nzọpụta anyị si n’aka Chineke anyị, bụ́ onye nọ ọdụ n’ocheeze ahụ, nakwa n’aka Nwa Atụrụ ahụ.”

Ndị mmụọ ozi niile guzokwa ocheeze ahụ na ndị okenye ahụ na ihe anọ ahụ dị ndụ gburugburu, ha wee gbuo ikpere n’ala, kpudo ihu ha n’ala n’ihu ocheeze ahụ ma kpọọrọ Chineke isiala,  sị: “Amen! Ka ngọzi na otuto na amamihe na ekele na nsọpụrụ na ike na ume dịrị Chineke anyị ruo mgbe niile ebighị ebi. Amen.”

Otu n’ime ndị okenye ahụ wee sị m: “Ndị a yi uwe mwụda na-acha ọcha, olee ndị ha bụ, oleekwa ebe ha si bịa?” M wee sị ya ozugbo: “Onyenwe m, ọ bụ gị onwe gị maara.” O wee sị m: “Ndị a bụ ndị si n’oké mkpagbu ahụ pụta, ha asawokwa uwe mwụda ha, meekwa ka ọ na-acha ọcha n’ime ọbara Nwa Atụrụ ahụ. Ọ bụ ya mere ha ji nọrọ n’ihu ocheeze Chineke; ha na-ejekwara ya ozi dị nsọ ehihie na abalị n’ụlọ nsọ ya; Onye ahụ nke nọ ọdụ n’ocheeze ahụ ga-agbasakwa ụlọikwuu ya n’isi ha. 16  Agụụ agaghị agụ ha ọzọ, akpịrị agaghị akpọ ha nkụ ọzọ, anwụ agaghị achakwa ha, ha agaghịkwa enwe oké okpomọkụ, n’ihi na Nwa Atụrụ ahụ, onye nọ n’etiti ocheeze ahụ, ga-azụ ha dị ka atụrụ, ọ ga-edugakwa ha n’isi iyi nke mmiri nke ndụ. Chineke ga-ehichapụkwa anya mmiri ọ bụla n’anya ha.”” (Nkpughe 7:9-17) (Akwa otuowo ke idụt ẹyebọhọ akwa ukụt).

Ala-eze nke Chineke g willchi uwa

« M wee hụ eluigwe ọhụrụ na ụwa ọhụrụ; n’ihi na eluigwe mbụ na ụwa mbụ agabigawo, oké osimiri adịkwaghị. Ahụkwara m obodo nsọ ahụ, bụ́ Jeruselem Ọhụrụ, ka o si n’eluigwe, n’ebe Chineke nọ, na-agbadata. A kwadebekwara ya dị ka nwaanyị a na-alụ ọhụrụ nke a chọrọ mma maka di ya.  M wee nụ ka otu oké olu si n’ocheeze ahụ na-asị: “Lee! Ụlọikwuu nke Chineke dịnyeere mmadụ, ya na ha ga-ebikwa, ha ga-abụkwa ndị nke ya. Chineke n’onwe ya ga-anọnyekwara ha. Ọ ga-ehichapụkwa anya mmiri niile n’anya ha, ọnwụ agaghị adị ọzọ, iru uju ma ọ bụ mkpu ákwá ma ọ bụ ihe mgbu agaghịkwa adị ọzọ. Ihe mbụ niile agabigawo” » (Nkpughe 21:1-4) (Nlekọta nke ala eze nke ala; Onye isi; Ndị ụkọchukwu; Ndi Livai).

« Unu ndị ezi omume, ṅụrịanụ ọṅụ n’ihi Jehova, nweekwanụ obi ụtọ. Tienụ mkpu ọṅụ, unu niile ndị obi ha dị ọcha » (Abụ Ọma 32:11)

Ndị ezi omume ga-adị ndụ ruo mgbe ebighị ebi ma ndị ajọ omume ga-ala n’iyi

« Ndị dị nwayọọ n’obi na-enwe obi ụtọ, n’ihi na ha ga-eketa ụwa » (Matiu 5:5).

« N’oge na-adịghị anya, ndị ajọ omume agaghịzi anọ. Ị ga-ele anya n’ebe ha na-anọ, Ma ha agaghị anọ ya. Ma ndị dị umeala n’obi ga-enweta ụwa, Obi ga-adịkwa ha ezigbo ụtọ maka na ha ga-anọ nnọọ n’udo. Onye ajọ omume na-akpara onye ezi omume nkata ọjọọ. Ọ na-ata ikikere ezé maka na ọ na-ewesa onye ezi omume iwe. Ma Jehova ga-achị ya ọchị, N’ihi na ọ ma na ụbọchị a ga-ebibi ya na-abịa. Ndị ajọ omume na-amịpụta mma agha ha, na-ekwekwa ụta ha Ka ha gbatuo ndị a na-emegbu emegbu na ndị ogbenye Nakwa ka ha gbuo ndị na-eme ihe ziri ezi. Ma mma agha ha ga-amaba ha n’obi. A ga-agbaji ụta ha. (…) N’ihi na a ga-anapụ ndị ajọ omume ike, Ma Jehova ga na-akwado ndị ezi omume. (…) Ma a ga-ebibi ndị ajọ omume. Ndị iro Jehova ga-ala n’iyi otú ahịhịa ndị dị n’ebe mara mma anụmanụ na-ata ahịhịa si akpọnwụ. Ha ga-apụ n’anya ka anwụrụ ọkụ. (…) Ndị ezi omume ga-enweta ụwa, Ha ga-ebikwa na ya ruo mgbe ebighị ebi. (…) Nwee olileanya n’ebe Jehova nọ, na-esokwa ụzọ ya, Ọ ga-emekwara gị amara, mee ka i nweta ụwa. Mgbe a ga-ebibi ndị ajọ omume, ị ga-ahụ ya. (…) Hụwa onye na-enweghị ihe a ga-eji taa ya ụta ama, Na-elekwa onye ezi omume anya, N’ihi na udo ga-adịrị ya n’ọdịnihu. Ma a ga-ebibi ndị niile na-emebi iwu. Ndị ajọ omume enweghị ọdịnihu. Ọ bụ Jehova na-azọpụta ndị ezi omume. Ọ bụ ebe a rụsiri ike nke ha na-agbaba n’oge ahụhụ. Jehova ga-enyere ha aka ma napụta ha. Ọ ga-anapụta ha n’aka ndị ajọ omume ma zọpụta ha, Maka na ha gbabara n’ime ya” (Abụ Ọma 37:10-15, 17, 20, 29, 34, 37-40).

« N’ihi ya, soro ụzọ ndị ezigbo mmadụ, Nọrọkwa n’ụzọ ndị ezi omume. N’ihi na ọ bụ naanị ndị ezi omume ga-ebi n’ụwa, Ọ bụkwa ndị na-enweghị ihe a ga-eji taa ha ụta ga-anọ na ya. Ma a ga-ekpochapụ ndị ajọ omume n’ụwa, A ga-ebibikwa ndị aghụghọ nọ na ya. (…) A ga agọzi onye ezi omume, Ma okwu onye ajọ omume na-eme ka a ghara ịmata ihe ọjọọ dị ya n’obi. A ga-echeta onye ezi omume ma gọzie ya, Ma aha ndị ajọ omume ga-efu” (Ilu 2:20-22; 10:6,7).

Agha agaghị adịkwa ọzọ, a ga-enwe udo n’ime obi na n’ụwa niile

« Unu nụrụ na a sịrị: ‘Hụ onye agbata obi gị n’anya ma kpọọ onye iro gị asị.’ Ma, ana m asị unu: Unu akwụsịla ịhụ ndị iro unu n’anya, na-ekpekwanụ ekpere maka ndị na-akpagbu unu,  ka unu wee bụrụ ụmụ nke Nna unu nọ n’eluigwe, n’ihi na ọ na-eme ka anyanwụ ya waara ndị ọjọọ na ndị ọma. Ọ na-emekwa ka mmiri zooro ndị ezi omume na ndị ajọ omume. N’ihi na ọ bụrụ na ọ bụ ndị hụrụ unu n’anya ka unu hụrụ n’anya, gịnị ga-abụ ụgwọ ọrụ unu? Ọ̀ bụ na ndị ọnaụtụ anaghị eme otu ihe ahụ? Ọ bụrụkwa na ọ bụ naanị ụmụnne unu ka unu na-ekele, olee oké ihe unu na-eme? Ọ̀ bụ na ndị mba ọzọ anaghị emekwa otu ihe ahụ? N’ihi ya, unu kwesịrị izu okè otú Nna unu nke eluigwe zuru okè » (Matiu 5:43-48).

« N’ihi na ọ bụrụ na unu na-agbaghara ndị mehiere unu, Nna unu nke eluigwe ga na-agbagharakwa unu. Ma ọ bụrụ na unu anaghị agbaghara ndị mehiere unu, Nna unu agaghịkwa na-agbaghara unu mmehie unu » (Matiu 6:14,15).

« Jizọs wee sị ya: “Mịghachi mma agha gị n’ọbọ ya, n’ihi na ndị niile na-egbu ndị ọzọ mma agha ga-esi ná mma agha laa n’iyi » » (Matiu 26:52).

« Bịanụ, hụ ọrụ dị iche iche Jehova na-arụ, Otú o si mee ihe dị iche iche dị ịtụnanya n’ụwa. Ọ na-eme ka agha kwụsị n’ebe niile n’ụwa. Ọ na-agbaji ụta, na-agbajisịkwa ube. Ọ na-agba ụgbọ e ji alụ agha ọkụ » (Abụ Ọma 46:8,9).

« Ọ ga-ekpere mba dị iche iche ikpe, Doziekwara ọtụtụ ndị okwu ha. Ha ga-akpụgharị mma agha ha ka ha bụrụ mma ogè, Kpụgharịakwa ube ha ka ha bụrụ mma e ji akwa osisi. Mba agaghị eweli mma agha lụso mba ọzọ agha. Ha agaghịkwa amụ otú e si alụ agha » (Aịzaya 2:4).

« N’oge ikpeazụ, Ugwu nke ụlọ Jehova dị n’elu ya Ga-akwụsi ike n’ebe dị elu karịa ugwu ukwu niile. A ga-ebulikwa ya ka ọ dị elu karịa ugwu nta niile. Ndị dị iche iche ga-enurukwa na-agbago na ya. Ọtụtụ mba ga-ejekwa, sị: “Bịanụ ka anyị gbagoo n’ugwu Jehova, Gbagookwa n’ụlọ Chineke Jekọb. Ọ ga-akụziri anyị ụzọ ya. Anyị ga-ejekwa ije n’ụzọ ya.” N’ihi na a ga-esi na Zayọn nye iwu, Sikwa na Jeruselem kwuo ihe Jehova kwuru. Ọ ga-ekpere ọtụtụ ndị ikpe, Doziekwara mba ndị siri ike, ndị dị n’ebe dị anya, okwu ha. Ha ga-akpụgharị mma agha ha ka ha bụrụ mma ogè, Kpụgharịakwa ube ha ka ha bụrụ mma e ji akwa osisi. Mba agaghị eweli mma agha lụso mba ọzọ agha. Ha agaghịkwa amụ otú e si alụ agha. Onye ọ bụla n’ime ha ga-anọdụ ala n’okpuru osisi vaịn ya nakwa n’okpuru osisi fig ya. E nweghịkwa onye ga-emenye ha ụjọ, N’ihi na Jehova nke ụsụụ ndị agha ekwuola ya” (Maịka 4:1-4).

A ga-enwe nri n’ụba n’ụwa niile

« Nri ga-eju n’ụwa. Ọ ga-eju eju n’elu ugwu dị iche iche. Mkpụrụ a kụrụ n’ubi ya ga na-eme nke ọma ka osisi ndị dị na Lebanọn, Ndị nọ n’obodo ya dị iche iche ga na-amakwa pokopoko ka ihe a kụrụ n’ala » (Abụ Ọma 72:16).

« Ọ ga-emekwa ka mmiri zoo n’oge unu kụrụ mkpụrụ n’ala. Nri ala a ga-emepụta ga-adị mma, hiekwa nne. N’oge ahụ, anụ ụlọ unu ga-ata ahịhịa ná nnukwu ala ahịhịa juru » (Aịzaya 30:23).

Ọrụ ebube nke Jizọs Kraịst iji mee ka okwukwe sie ike n’olileanya nke ndụ ebighi ebi

“N’eziokwu, e nwere ọtụtụ ihe ndị ọzọ Jizọs mere, bụ́ ndị, ọ bụrụ na e dee ha edee n’ụzọ zuru ezu, m chere na ụwa apụghị ịba akwụkwọ mpịakọta ndị e dere ha” (Jọn 21:25)

Jizọs Kraịst na ọrụ ebube mbụ e dere n’Oziọma Jọn, o mere ka mmiri ghọọ mmanya: “N’ụbọchị nke atọ, e nwere oriri alụmdi na nwunye na Kena nke dị na Galili, nne Jizọs nọkwa n’ebe ahụ. A kpọkwara Jizọs na ndị na-eso ụzọ ya ka ha bịa oriri alụmdi na nwunye ahụ. Mgbe mmanya gwụwara, nne Jizọs sịrị ya: “Ha enweghị mmanya.” Ma Jizọs sịrị ya: “Nwaanyị, olee otú o si gbasa mụ na gị? Oge m erubeghị.” Nne ya wee sị ndị na-eje ozi: “Meenụ ihe ọ bụla ọ gwara unu.” E nwere ite nkume isii e ji agbanye mmiri a dọsara n’ebe ahụ n’ihi iwu ndị Juu tiri banyere ịdị ọcha. Nke ọ bụla n’ime ha ga-abali ihe dị ka lita mmiri iri anọ na anọ ma ọ bụ lita iri isii na isii. Jizọs sịrị ha: “Gbajuonụ ite ndị ahụ mmiri.” Ha wee gbajuo ha n’ọnụ. Ọ sịziri ha: “Kurunụ ya bugara onye na-ahazi oriri a.” Ha wee kuru ya bugara ya. Mgbe onye na-ahazi oriri ahụ detụrụ mmiri ahụ e mere ka ọ ghọọ mmanya ọnụ, ebe ọ na-amaghị ebe o si (ọ bụ eziokwu na ndị na-eje ozi bụ́ ndị kupụtara mmiri ahụ ma), ọ kpọrọ nwoke ahụ na-alụ nwaanyị ọhụrụ, sị ya: “Ndị ọzọ na-ebu ụzọ ebupụta mmanya dị mma. Mgbe mmanya gbuwere ndị mmadụ, e bupụtazie nke na-adịchaghị mma. Ma, ị hapụrụ mmanya dị mma ruo ugbu a.” Jizọs mere ihe a na Kena nke dị na Galili. Ọ bụ ya bụ ọrụ ebube mbụ ọ rụrụ. O si otú a mee ka ebube ya pụta ìhè. Ndị na-eso ụzọ ya wee nwee okwukwe n’ebe ọ nọ” (Jọn 2:1-11).

Jizọs Kraịst gwọrọ nwa ohu eze ahụ: “O wee bịaghachi na Kena nke dị na Galili, bụ́ ebe o mere ka mmiri ghọọ mmanya. Na Kapaniọm, e nwere otu onye na-ejere eze ozi nke nwa ya nwoke na-arịa ọrịa. Mgbe nwoke a nụrụ na Jizọs ahapụla Judia bata na Galili, ọ gakwuuru ya wee rịọ ya ka ọ bịa gwọọ nwa ya nwoke maka na ọ nọ n’ọnụ ọnwụ. Ma Jizọs sịrị ya: “Ọ bụrụ na unu ahụghị ọrụ ebube na ihe ịtụnanya, unu emekataghị kweta.” Onye ahụ na-ejere eze ozi sịrị ya: “Onyenwe anyị, bịa tupu obere nwa m anwụọ.” Jizọs sịrị ya: “Lawa, nwa gị agbakeela.” Nwoke ahụ kwetara ihe Jizọs gwara ya wee lawa. Ma ka ọ nọ n’ụzọ na-ala, ndị ohu ya zutere ya ka ha gwa ya na nwa ya nwoke agbakeela. O wee jụọ ha awa ahụ́ dịrị ya mma. Ha sịrị ya: “Ahụ́ ọkụ ahụ kwụsịrị ụnyaahụ, n’awa nke asaa.” Nna nwa ahụ mataziri na ọ gbakere n’awa ahụ Jizọs sịrị ya: “Nwa gị agbakeela.” Ya na ezinụlọ ya niile wee kwere. Ihe a bụ ọrụ ebube nke abụọ Jizọs rụrụ mgbe o si Judia bata na Galili” (Jọn 4:46-54).

Jizọs Kraịst gwọrọ otu nwoke mmụọ ọjọọ ji na Kapanaum: “O wee gbadaa Kapaniọm, bụ́ obodo dị na Galili. O wee na-ezi ha ihe n’Ụbọchị Izu Ike. Otú o si ezi ihe jukwara ha anya, n’ihi na ọ na-ezi ha ihe ka onye Chineke nyere ikike. Ma n’ime ụlọ nzukọ ahụ, e nwere otu nwoke mmụọ ọjọọ ji, onye tiri mkpu, sị: “Jizọs onye Nazaret, gịnị jikọrọ anyị na gị? Ị̀ bịara ibibi anyị? Ama m gị nke ọma, Onye Nsọ nke Chineke.” Ma Jizọs baara ya mba, sị: “Mechie ọnụ, sikwa n’ime ya pụta.” N’ihi ya, mgbe mmụọ ọjọọ ahụ tụchara nwoke ahụ n’ala n’etiti ha, o si n’ime ya pụta n’emerụghị ya ahụ́.  O wee ju mmadụ niile anya, ha amalitekwa ịgwa ibe ha, sị: “Olee ụdị okwu bụ ihe a? N’ihi na o ji ikike na ike o nwere na-enye ndị mmụọ ọjọọ iwu, ha ana-apụ.” N’ihi ya, ndị mmadụ nọ na-akọsa banyere ya n’ebe niile gburugburu obodo ahụ” (Luk 4:31-37).

Jizọs Kraịst na-achụpụ ndị mmụọ ọjọọ n’ala ndị Gadara (nke bụ́ Jọdan, n’ebe ọwụwa anyanwụ nke Jọdan, n’akụkụ Ọdọ Mmiri Taịbirias): “Mgbe o ruru n’ofe nke ọzọ, n’obodo ndị Gadara, ya na mmadụ abụọ mmụọ ọjọọ ji, ndị si n’ebe a na-eli ozu na-apụta, zuru n’ụzọ. Ha na-akpa ajọ ike, nke na ọ dịghị onye egwu na-ekwe ịgafe n’ụzọ ahụ. Ma, ha tiri mkpu, sị: “Ọkpara Chineke, gịnị jikọrọ anyị na gị? Ị̀ bịara ebe a imekpa anyị ahụ́ tupu oge a kara aka eruo?” Ma ìgwè ézì nọ na-ata ahịhịa n’ebe dị anya n’ebe ha nọ. Ndị mmụọ ọjọọ ahụ wee malite ịrịọ ya, sị: “Ọ bụrụ na ị chụpụ anyị, hapụ anyị ka anyị banye n’ime ìgwè ézì ndị ahụ.” O wee sị ha: “Banyenụ!” Ha wee pụta banye n’ime ézì ndị ahụ. Ìgwè ézì ahụ niile nuuru daba n’oké osimiri ma nwụọ n’ime mmiri. Ma ndị na-azụ ézì ndị ahụ gbara ọsọ. Mgbe ha banyere n’obodo, ha kọrọ ihe niile mere, kọọkwa gbasara ndị ahụ mmụọ ọjọọ ji. Obodo ahụ niile wee pụta ka ha hụ Jizọs. Mgbe ha hụrụ ya, ha rịọrọ ya ka o si n’ógbè ha pụọ” (Matiu 8:28-34).

Jizọs Kraịst gwọrọ nne nwunye onyeozi: “Mgbe Jizọs batara n’ụlọ Pita, ọ hụrụ nne nwunye Pita ka o dina ala, ahụ́ ọkụ na-emekwa ya.  O wee bitụ ya aka n’aka, ahụ́ ọkụ ahụ wee hapụ ya, o wee bilie malite ijere ya ozi” (Matiu 8:14,15).

Jizọs Kraịst gwọrọ otu nwoke onye nwere aka nri kpọnwụrụ akpọnwụ: « N’ụbọchị izu ike ọzọ, ọ banyere n’ụlọ nzukọ ma malite izi ihe. E nwekwara otu nwoke aka nri ya kpọnwụrụ akpọnwụ nọ ebe ahụ. Ndị odeakwụkwọ na ndị Farisii nọ na-ele Jizọs anya ka ha hụ ma ọ̀ ga-agwọ ọrịa n’Ụbọchị Izu Ike, n’ihi na ha na-achọ ihe ha ga-eji bo ya ebubo. Ma, ọ ma ihe ha na-atụgharị n’uche. N’ihi ya, ọ gwara nwoke ahụ aka ya kpọnwụrụ akpọnwụ, sị: “Bilie, guzoro n’etiti.” O wee bilie guzoro ebe ahụ. Jizọs sịziri ha: “Ka m jụgodị unu, Iwu ò kwuru ka a na-eme ihe ọma n’Ụbọchị Izu Ike ka ọ̀ bụ ihe ọjọọ, ịzọ ndụ ka ọ̀ bụ ibibi ya?” Mgbe o lechara ha niile anya, ọ sịrị nwoke ahụ: “Gbatịa aka gị.” O wee gbatịa aka ya, aka ya adị mma. Ma ezigbo iwe were ha, ha amalite ịgba izu ihe ha ga-eme Jizọs » (Luk 6:6-11).

Jizọs Kraịst gwọrọ otu nwoke na-ata ahụhụ site na edema, oke mkpokọta nke mmiri n’ime ahụ: « N’otu Ụbọchị Izu Ike, Jizọs banyere n’ụlọ otu onye na-achị achị bụ́ onye Farisii ịga rie nri. Ha nọkwa na-ele ya anya ka ha mara ihe ọ ga-eme. Ma, e nwere otu nwoke nọ ebe ahụ ụkwụ ya na aka ya zara aza. Jizọs wee jụọ ndị Farisii na ndị ahụ ma Iwu, sị: “È kwesịrị ịgwọ ọrịa n’Ụbọchị Izu Ike, ka ọ̀ bụ na e kwesịghị?” Ma ha gbachiri nkịtị. N’ihi ya, o seere nwoke ahụ n’aka, gwọọ ya ma sị ya lawa. O wee sị ha: “Ò nwere onye n’ime unu nwa ya nwoke ma ọ bụ ehi ya ga-adaba n’olulu mmiri n’Ụbọchị Izu Ike, ya ahapụ ịdọpụta ya ozugbo?” Ma, ha azalighị ya ajụjụ a » (Luk 14:1-6).

Jizọs Kraịst gwọọ otu nwoke kpuru ìsì: “Ma ka ọ na-eru Jeriko nso, otu onye ìsì nọ ọdụ n’akụkụ okporo ụzọ na-arịọ arịrịọ.  N’ihi na ọ nụrụ ka ìgwè mmadụ na-agafe, ọ malitere ịjụ ase ihe nke a pụtara.  Ha kọọrọ ya, sị: “Jizọs onye Nazaret na-agafe!” O wee tie mkpu, sị: “Jizọs, Nwa Devid, meere m ebere!” Ndị bu ụzọ wee malite ịgwasi ya ike ka o mechie ọnụ, ma ọ nọ na-etisikwu mkpu ike, sị: “Nwa Devid, meere m ebere.” Jizọs wee guzoro otu ebe ma nye iwu ka e dutere ya nwoke ahụ. Mgbe o rutere nso, Jizọs jụrụ ya, sị:  “Gịnị ka ị chọrọ ka m meere gị?” O wee sị: “Onyenwe anyị, mee ka m hụwa ụzọ.” Ya mere, Jizọs sịrị ya: “Hụwa ụzọ; okwukwe gị emewo ka ahụ́ dị gị mma.” O wee hụwa ụzọ n’otu ntabi anya, ọ malitekwara iso ya, na-enye Chineke otuto. Mgbe ndị ahụ niile hụrụ ya, ha nyere Chineke otuto » (Luk 18:35-43).

Jizọs Kraịst gwọrọ ndị ìsì abụọ: “Mgbe Jizọs si ebe ahụ na-apụ, ndị ìsì abụọ sooro ya, na-eti mkpu, sị: “Nwa Devid, meere anyị ebere.” Mgbe Jizọs banyere n’ime ụlọ, ndị ìsì ahụ bịakwutere ya, o wee jụọ ha, sị: “Ùnu nwere okwukwe na m ga-emeli ihe a?” Ha asị ya: “Ee, Onyenwe anyị.” O wee bitụ ha aka n’anya, sị: “Ka e meere unu ihe unu rịọrọ n’ihi na unu nwere okwukwe.” Anya ha wee meghee. Jizọs gwasikwara ha ike, sị: “Ya enwekwala onye unu ga-akọrọ ya.” Ma mgbe ha pụrụ n’èzí, ha kọsara ya n’ógbè ahụ niile” (Matiu 9:27-31).

Jizọs Kraịst gwọrọ onye ogbi: “Mgbe Jizọs si n’ógbè Taya na-alaghachi, o si na Saịdọn nakwa ógbè Dikapọlis gafere ruo n’Oké Osimiri Galili. N’ebe a, ha kpọtaara ya otu nwoke ntị chiri, nke ọ na-esikwara ike ikwu okwu. Ha rịọrọ ya ka ọ gwọọ ya. O wee kpọpụ ya n’ebe ìgwè mmadụ ahụ nọ ma rụnye mkpịsị aka ya n’ime ntị abụọ nwoke ahụ. Ọ gbụpụkwara asọ mmiri, metụ nwoke ahụ aka n’ire. O leliziri anya n’eluigwe, kuda ume ma sị ya: “Efata,” ya bụ, “Meghee.” Ntị ya wee meghee, nsogbu ọ na-enwe n’ikwu okwu lakwara. O wee malite ikwu okwu nke ọma. Jizọs gwara ndị nọ n’ebe ahụ ka ha ghara ịkọrọ ya onye ọ bụla. Ma, ka ọ na-enyekwu ha iwu ka ha na-akọsakwu ya. N’eziokwu, o riri ha ọnụ, ha asị: “Ihe niile o mere dị ezigbo mma. Ọ na-emedị ka ndị ntị chiri nụ ihe, na-emekwa ka ndị ogbi kwuo okwu.”” (Mak 7:31-37).

Jizọs Kraịst gwọrọ onye ekpenta: « Otu onye ekpenta bịakwutekwara ya, ọbụna gbuo ikpere n’ala na-arịọsi ya arịrịọ ike, sị ya: “Ọ bụrụ nnọọ na ị chọrọ, ị pụrụ ime ka m dị ọcha.”  N’ihi nke ahụ, o nwere ọmịiko, o wee matịa aka ya bitụ ya aka, sị ya: “Achọrọ m. Dị ọcha.”  Ekpenta ahụ pụrụ n’ahụ́ ya ozugbo, o wee dị ọcha » (Mak 1:40-42).

Ọgwụgwọ nke ndị ekpenta iri: “Ka ọ na-aga Jeruselem, o si n’agbata Sameria na Galili na-agafe. Ka ọ na-abanyekwa n’otu obodo, ndị ekpenta iri hụrụ ya. Ma ha guzo n’ebe dị anya. Ha wee tie mkpu, sị: “Jizọs, Onye Ozizi, meere anyị ebere!” Mgbe ọ hụrụ ha, ọ sịrị ha: “Gaanụ gosi ndị nchụàjà onwe unu.” Ma ka ha na-aga, a gwọrọ ha. Mgbe otu n’ime ha hụrụ na a gwọọla ya, ọ laghachiri, jiri oké olu na-eto Chineke. O wee gbuo ikpere n’ala, kpudo ihu n’ala n’ụkwụ Jizọs, na-ekele ya. Ọ bụkwa onye Sameria. Jizọs sịrị ya: “Ọ́ bụghị mmadụ iri ka a gwọrọ? Oleekwanụ mmadụ itoolu ndị ọzọ? E wezụga nwoke a bụ́ onye mba ọzọ, è nwere onye ọzọ lọghachiri ka o too Chineke?” O wee sị ya: “Bilie lawa. Okwukwe gị emeela ka ahụ́ dị gị mma.”” (Luk 17:11-19).

Jizọs Kraịst gwọọ onye ọrịa mkpọnwụ: « Mgbe ihe ndị a gasịrị, otu ememme ndị Juu ruru. Jizọs wee gbagoo Jeruselem. Na Jeruselem, n’ọnụ ụzọ ámá atụrụ, e nwere otu ọdọ mmiri a na-akpọ n’asụsụ Hibru Betzeta, nke veranda ya nwere ahịrị ogidi ise. N’ebe ndị a ka ìgwè ndị ọrịa, ndị ìsì, ndị akụkụ ahụ́ ha kpọnwụrụ akpọnwụ, dina.  Ma otu nwoke nọ n’ebe ahụ, onye nọ na-arịa ọrịa kemgbe afọ iri atọ na asatọ. Mgbe Jizọs hụrụ nwoke a ka o dina ala, ebe ọ makwaara na ọ nọworị na-arịa ọrịa ruo ogologo oge, ọ sịrị ya: “Ị̀ chọrọ ka ahụ́ dị gị mma?” Onye ọrịa ahụ zara ya, sị: “Nna anyị ukwu, enweghị m onye ga-eme ka m banye n’ime ọdọ mmiri a mgbe mmiri a mere ụṅara; kama mgbe m na-abịa, onye ọzọ na-ebu m ụzọ abanye.” Jizọs wee sị ya: “Bilie buru ihe ndina gị gawa ije.” Ahụ́ wee dị nwoke ahụ mma ozugbo, o bukwaara ihe ndina ya wee malite ịga ije” (Jọn 5:1-9).

Jizọs Kraịst gwọrọ akwụkwụ na-adọ: “Mgbe ha bịara ebe ìgwè mmadụ nọ, otu nwoke bịakwutere ya, gbuoro ya ikpere n’ala, sị ya: “Onyenwe anyị, meere nwa m nwoke ebere, n’ihi na ọ bụ onye akwụkwụ, ọnọdụ ya dịkwa njọ. Ọ na-adabakarị n’ọkụ, na-adabakwa na mmiri ọtụtụ mgbe. M kpọtaara ya ndị na-eso ụzọ gị, ma ha enweghị ike ịgwọ ya.” Jizọs wee sị: “Unu ọgbọ na-enweghị okwukwe, nke rụkwara arụ, ruo ole mgbe ka mụ na unu ga-anọ tupu unu enwee okwukwe? Ruo ole mgbe ka m ga na-edi ihe unu na-eme? Kpọtara m ya ebe a.” Jizọs wee baara mmụọ ọjọọ ahụ mba, ya esi n’ime nwatakịrị nwoke ahụ pụta. E wee gwọọ ya n’oge ahụ. Ndị na-eso ụzọ Jizọs wee bịakwute ya mgbe naanị ya nọ, sị: “Gịnị mere na anyị achụpụlighị ya?” O wee sị ha: “Ọ bụ n’ihi na okwukwe unu dị ntakịrị. N’ihi na n’eziokwu, ana m asị unu, ọ bụrụ na unu enwee okwukwe há ka mkpụrụ osisi mọstad, unu ga-asị ugwu a, ‘Si ebe a gafee ebe nke ọzọ,’ ọ ga-agafe, ọ dịghịkwa ihe na-agaghị ekwe unu omume.”” (Matiu 17:14-20).

Jizọs Kraịst na-arụ ọrụ ebube na-amaghị ya: « Ka Jizọs nọ na-aga, ìgwè mmadụ nọ na-adagide ya. E nwere otu nwaanyị na-arịa ọrịa oruru ọbara kemgbe afọ iri na abụọ. O nwebeghịkwa onye nwere ike ịgwọ ya. O si n’azụ bịaruo Jizọs nso ma bitụ ọnụ ọnụ uwe elu ya aka. Ozugbo ahụkwa, ọrịa oruru ọbara na-arịa ya akwụsị. Jizọs wee sị: “Ònye bitụrụ m aka?” Mgbe ha niile nọ na-agọ agọ, Pita sịrị: “Onye Ozizi, ìgwè mmadụ gbara gị gburugburu ma na-adagide gị.” Ma Jizọs sịrị: “O nwere onye bitụrụ m aka, n’ihi na ama m na ike pụrụ m n’ahụ́.” Mgbe nwaanyị ahụ hụrụ na Jizọs amatala ihe o mere, ọ maara jijiji bịa sekpuru ala n’ihu ya, kwuokwa n’ihu mmadụ niile ihe mere o ji bitụ ya aka na otú e si gwọọ ya ozugbo. Ma ọ sịrị ya: “Nwa m nwaanyị, okwukwe gị emeela ka ahụ́ dị gị mma. Lawa n’udo.” » (Luk 8:42-48).

Jizọs Kraịst na-agwọ ọrịa site n’ebe dị anya: « Mgbe ọ gwachara ìgwè mmadụ ahụ ihe niile ọ chọrọ ịgwa ha, ọ banyere Kapaniọm. Ma, e nwere otu onyeisi ndị agha ohu ya ọ hụrụ n’anya na-arịa ọrịa, nọrọkwa n’ọnụ ọnwụ. Mgbe ọ nụrụ banyere Jizọs, o ziri ụfọdụ ndị okenye ndị Juu ka ha gaa rịọ ya ka ọ bịa gwọọ ohu ya. Ha bịakwutere Jizọs malite ịrịọsi ya ike, sị: “Nwoke a kwesịrị ka i meere ya ihe a, n’ihi na ọ hụrụ obodo anyị n’anya, ọ rụkwaara anyị ụlọ nzukọ.” N’ihi ya, Jizọs sooro ha gawa. Ma mgbe o rutewere ụlọ onyeisi ndị agha ahụ nso, nwoke ahụ ziri ndị enyi ya ka ha gwa Jizọs, sị: “Nna anyị ukwu, enyela onwe gị nsogbu, n’ihi na ekwesịghị m ka ị bata n’ụlọ m. Ọ bụ ya mere na mụ abịaghị n’onwe m. Kama kwuo naanị okwu, ahụ́ ga-adịkwa onye na-ejere m ozi mma. N’ihi na n’agbanyeghị na m nọ n’okpuru ndị ọzọ, e nwekwara ndị agha nọ n’okpuru m. M na-asị onye agha nke a, ‘Gawa!’ ya agawa. M na-asịkwa onye nke ọzọ, ‘Bịa!’ ya abịa. M na-asịkwa ohu m, ‘Mee nke a!’ ya emee ya.” Mgbe Jizọs nụrụ ihe ndị a, o juru ya anya, ya atụgharịa chee ìgwè mmadụ na-eso ya n’azụ ihu, sị ha: “Ana m asị unu, ahụtụbeghị m onye okwukwe ya siri ike otú a n’Izrel.” Mgbe ndị ahụ e ziri ozi laghachiri n’ụlọ ahụ, ha hụrụ na ahụ́ adịla ohu ahụ mma » (Luk 7:1-10).

Jizọs Kraịst agwọla otu nwaanyị nwere nkwarụ ruo afọ iri na asatọ: “N’otu Ụbọchị Izu Ike, Jizọs nọ n’otu ụlọ nzukọ na-ezi ihe. Ma, e nwere otu nwaanyị nọ ebe ahụ mmụọ ọjọọ mere ka ọ na-arịa ọrịa kemgbe afọ iri na asatọ. Nwaanyị a na-ehu ehu, o nweghịkwa ike iguzo kwem. Mgbe Jizọs hụrụ ya, ọ gwara ya, sị: “Nwaanyị, a gwọọla gị ọrịa gị.” O bikwasịkwara ya aka, ya eguzoro kwem n’otu ntabi anya, malite ito Chineke. Ma iwe were onyeisi oche ụlọ nzukọ ahụ maka na Jizọs gwọrọ onye ahụ n’Ụbọchị Izu Ike, ya asị ìgwè mmadụ ahụ: “E nwere ụbọchị isii e kwesịrị ịrụ ọrụ. N’ihi ya, bịanụ n’ụbọchị ndị ahụ ka a gwọọ unu. Unu abịala n’Ụbọchị Izu Ike.” Ma, Onyenwe anyị sịrị ya: “Ndị ihu abụọ, ò nwere onye n’ime unu na-anaghị atọpụ ehi ya ma ọ bụ jakị ya n’ụlọ anụ n’Ụbọchị Izu Ike ma kpụrụ ya gaa ka o nye ya mmiri? Setan mere ka nwaanyị a, bụ́ nwa Ebreham, na-arịa ọrịa a kemgbe afọ iri na asatọ. Ọ̀ bụ na e kwesịghị ịgwọ ya n’Ụbọchị Izu Ike?” Mgbe o kwuru ihe a, ihere malitere ime ndị niile na-emegide ya. Ma ìgwè mmadụ ahụ niile malitere ịṅụrị ọṅụ n’ihi ihe niile dị ebube o mere” (Luk 13:10-17).

Jizọs Kraịst gwọrọ ada nke nwanyị Finishia: « Mgbe Jizọs si ebe ahụ pụọ, ọ gawara Taya na Saịdọn. Ma, otu nwaanyị Finishia nke si n’ógbè ahụ bịakwutere ya wee tie mkpu, sị: “Meere m ebere, Onyenwe anyị, Nwa Devid. Mmụọ ọjọọ ji nwa m nwaanyị aka ọjọọ.” Ma ọ tụpụrụghị nwaanyị ahụ ọnụ. N’ihi ya, ndị na-eso ụzọ ya bịara malite ịgwa ya, sị: “Sị ya lawa, n’ihi na ọ na-ebe ákwá na-esogharị anyị.” O wee, sị: “E zitere m maka atụrụ furu efu, bụ́ mba Izrel, ọ bụghị maka ndị ọ bụla ọzọ.” Ma nwaanyị ahụ bịara, kpọọrọ ya isiala, sị: “Onyenwe anyị, nyere m aka.” Ya asị ya: “E kwesịghị iwere nri ụmụaka tụpụrụ ụmụ nkịta.” O wee sị: “Ọ bụ eziokwu, Onyenwe anyị. Ma, ụmụ nkịta na-eri iberibe ihe si na tebụl nna ha ukwu na-adapụsị.” Jizọs gwaziri ya, sị: “Nwaanyị, i nwere ezigbo okwukwe. Ka e meere gị ihe ị rịọrọ.” E wee gwọọ nwa ya nwaanyị n’oge ahụ » (Matiu 15:21-28).

Jizọs Kraịst ama etre oyobio ete: “Mgbe ọ banyere n’ụgbọ mmiri, ndị na-eso ụzọ ya sooro ya. Ma, lee! oké ifufe malitere ife n’oké osimiri ahụ, nke mere na ebili mmiri nọ na-ekpuchi ụgbọ ahụ; otú ọ dị, ọ na-ehi ụra. Ha wee bịa kpọtee ya, sị: “Onyenwe anyị, zọpụta anyị, anyị na-aga ịla n’iyi!” Ma ọ sịrị ha: “Gịnị mere obi ji na-amapụ unu, unu ndị okwukwe nta?” O wee bilie baara ifufe ahụ na oké osimiri ahụ mba, ebe niile wee daa jụụ. O wee ju ha anya, ha wee sị: “Olee ụdị mmadụ onye a bụ, nke na ọbụna ifufe na oké osimiri na-erubere ya isi?”” (Matiu 8:23-27). Ọrụ ebube a gosipụtara na paradaịs elu ala agaghị enwe oké mmiri ozuzo ma ọ bụ ide mmiri nke ga-akpata ọdachi.

Jizọs Kraịst na-eje ije n’elu oké osimiri: « Mgbe ọ gwachara ìgwè mmadụ ahụ ka ha lawa, naanị ya gbagoro n’elu ugwu ikpe ekpere. Ọ nọkwa ebe ahụ naanị ya ruo mgbede. Ka ọ dịgodị, ụgbọ mmiri ahụ esila n’akụkụ osimiri ahụ gaa ọtụtụ narị mita, ebili mmiri mekwara ka o sie ike ịkwọ ya, n’ihi na ifufe na-efesi ike. Ma n’oge nche nke anọ nke abalị, o jeere ije n’elu oké osimiri ahụ na-abịakwute ha. Mgbe ndị na-eso ụzọ ya hụrụ ya ka ọ na-eje ije n’elu oké osimiri ahụ, obi mapụrụ ha, ha asị: “Ọ bụ mmụọ!” Ha wee tie mkpu n’ihi egwu ha na-atụ. Ma, Jizọs gwara ha ozugbo, sị: “Nweenụ obi ike. Ọ bụ m. Unu atụla egwu.” Pita gwara ya, sị: “Onyenwe anyị, ọ bụrụ na ọ bụ gị, gwa m ka m bịakwute gị n’elu mmiri.” O wee sị: “Bịa.” Pita esizie n’ụgbọ ahụ pụta, jere ije n’elu mmiri ahụ gakwuruwe Jizọs. Ma mgbe ọ hụrụ oké ifufe ahụ, egwu tụrụ ya. Mgbe ọ malitekwara imikpu, o tiri mkpu, sị: “Onyenwe anyị, zọpụta m!” Jizọs matịrị aka ozugbo, jide ya wee sị ya: “Onye okwukwe nta, gịnị mere i ji nwewe obi abụọ?” Mgbe ha banyere n’ụgbọ ahụ, oké ifufe ahụ kwụsịrị. N’ihi ya, ndị nọ n’ụgbọ ahụ kpọọrọ ya isiala, sị: “Ị bụ Ọkpara Chineke n’eziokwu.” » (Matiu 14:23-33).

Azụ ahụ dị ebube na-ejide: “N’otu oge, Jizọs guzo n’akụkụ ọdọ mmiri Genesaret, ìgwè mmadụ ana-enu ibe ha aka ka ha ruo ya nso gere okwu Chineke. O wee hụ ụgbọ abụọ a dọsara n’akụkụ ọdọ mmiri ahụ, ma ndị ọkụ azụ̀ esila na ha pụta na-asacha ụgbụ ha. Ka ọ banyere n’otu n’ime ụgbọ ndị ahụ, ọ gwara Saịmọn, onye nwe ụgbọ ahụ, ka ọ kwọrọ ya banyekwuo na mmiri. O wee nọrọ n’ụgbọ ahụ, malitekwa izi ìgwè mmadụ ahụ ihe. Mgbe ọ kwụsịrị ịgwa ìgwè mmadụ ahụ okwu, ọ sịrị Saịmọn: “Kwọrọ ụgbọ a banye n’ebe miri emi, wụnyekwanụ ụgbụ unu ka unu gbute azụ̀.” Ma Saịmọn sịrị ya: “Onye Ozizi, n’agbanyeghị anya niile anyị mụrụ n’abalị, anyị egbuteghị ihe ọ bụla. Ma, ebe ị sị m wụnye ụgbụ na mmiri, m ga-awụnye ya.” Mgbe ha wụnyere ya, ha gbutere ọtụtụ azụ̀, nke mere na ụgbụ ha malitere ịdọka. N’ihi ya, ha feere ndị ibe ha nọ n’ụgbọ nke ọzọ aka ka ha bịa nyere ha aka. Ha bịakwara kpojuo ụgbọ abụọ ahụ, nke mere na ụgbọ ndị ahụ malitere imi. Mgbe Saịmọn Pita hụrụ ihe a, ọ dara n’ala n’ụkwụ Jizọs, sị: “Onyenwe anyị, si ebe m nọ pụọ, n’ihi na abụ m onye mmehie.” N’ihi na mgbe ha gbutere azụ̀ ndị ahụ, o juru ya na ndị niile ya na ha nọ anya. O jukwara ma Jems ma Jọn, ụmụ Zebedi, anya, bụ́ ndị ha na Saịmọn na-arụkọ ọrụ. Ma Jizọs sịrị Saịmọn: “Kwụsị ịtụ egwu. Si ugbu a gawa, ị ga na-akụta ndị mmadụ ná ndụ.” N’ihi ya, ha kwọọrọ ụgbọ ndị ahụ gaghachi n’elu ala. Ha hapụkwara ihe niile soro ya” (Luk 5:1-11).

Jizọs Kraịst na-amụba ogbe achịcha: « Mgbe e mechara, Jizọs gara n’ofe nke ọzọ nke Oké Osimiri Galili, ma ọ bụ Taịbirias. Ìgwè mmadụ nọkwa na-eso ya n’ihi na ha na-ahụ ọrụ ebube ndị ọ na-arụ mgbe ọ na-agwọ ndị ọrịa. Jizọs wee rịgoro n’elu ugwu ma nọrọ ala n’ebe ahụ, ya na ndị na-eso ụzọ ya. Ememme Ngabiga, bụ́ ememme ndị Juu na-eme, na-erukwa nso. Mgbe Jizọs leliri anya hụ na ìgwè mmadụ na-abịakwute ya, ọ jụrụ Filip, sị: “Ebee ka anyị ga-azụta achịcha ndị a ga-ata?” Ma, o kwuru ihe a ka ọ mara ihe dị Filip n’obi n’ihi na ọ ma ihe ọ na-aga ime. Filip zara ya, sị: “E jirigodị narị mkpụrụ ego dinarịọs abụọ (200) zụta achịcha, ọ gaghị ezu onye ọ bụla n’ime ha inweta ntakịrị.” Otu n’ime ndị na-eso ụzọ ya, bụ́ Andru nwanne Saịmọn Pita, sịrị ya: “Lee nwata nwoke bu ogbe achịcha ọka bali ise na obere azụ̀ abụọ. Ma olee otú ha ga-esi zuoro ọtụtụ mmadụ a?” Jizọs wee sị: “Gwanụ ha ka ha nọdụ ala.” Ebe ọ bụ na ahịhịa juru eju n’ebe ahụ, ha nọdụrụ ala. Ụmụ nwoke nọ n’ebe ahụ dị ihe dị ka puku ise (5,000). Jizọs weere achịcha ahụ. Mgbe o kelechara Chineke, o kesaara ha ndị ahụ nọ ọdụ n’ala. Otú ahụ ka o kesakwaara ha obere azụ̀ ahụ. Ha wee rijuo afọ. Mgbe ha rijuchara afọ, ọ gwara ndị na-eso ụzọ ya, sị: “Tụtụkọtanụ ihe ha rifọrọ, ka ihe ọ bụla ghara ịla n’iyi.” Ha wee tụtụkọta iberibe achịcha ndị ahụ tara achịcha ọka bali ise ahụ tafọrọ, ya eju nkata iri na abụọ. Mgbe ndị mmadụ hụrụ ọrụ ebube ndị ọ rụrụ, ha malitere ịsị: “N’eziokwu, onye a bụ Onye Amụma ahụ ga-abịa n’ụwa.” Ma, ebe Jizọs ma na ha na-achọ ịbịa jide ya ka ha mee ya eze, ọ gaghachiri n’ugwu naanị ya » (Jọn 6: 1-15). A ga-enwe ihe oriri n’ụba n’ụwa nile (Abụ Ọma 72:16; Aisaia 30:23).

Jizọs Kraịst ama kpọlitere nwa nwoke nke nwanyị di ya nwụrụ: “Ozugbo nke a gasịrị, ọ gawara obodo a na-akpọ Nen, ndị na-eso ụzọ ya na oké ìgwè mmadụ sokwa ya na-eme njem. Ka o rutere nso n’ọnụ ụzọ ámá obodo ahụ, lee! e nwere onye nwụrụ anwụ a na-ebupụ, bụ́ nwa nwoke nne ya mụrụ naanị ya. E wezụga nke ahụ, ọ bụ nwaanyị di ya nwụrụ. Ìgwè mmadụ dị ukwuu ndị si n’obodo ahụ sokwa ya.  Mgbe Onyenwe anyị hụrụ ya, o nwere ọmịiko n’ebe ọ nọ, o wee sị ya: “Kwụsị ịkwa ákwá.” O wee garuo nso ma bitụ ihe ahụ e ji ebu ozu aka, ndị bu ya wee guzoro n’otu ebe, o wee sị: “Nwa okorobịa, ana m asị gị, Bilie!” Onye ahụ nwụrụ anwụ wee bilie nọrọ ọdụ ma malite ikwu okwu, o wee kpọnye ya nne ya. Egwu wee jide ha niile, ha malitekwara inye Chineke otuto, na-asị: “E mewo ka onye amụma dị ukwuu bilie n’etiti anyị,” na-asịkwa, “Chineke echewo ihu ya n’ebe ndị ya nọ.” Akụkọ a banyere ya wee gbasaa ruo Judia dum na ógbè niile gbara ya gburugburu” (Luk 7:11-17).

Jizọs Kraịst kpọlitere ada Jaịrọs n’ọnwụ: “Ka ọ ka kpụ okwu n’ọnụ, otu onye nnọchiteanya nke onyeisi oche ụlọ nzukọ bịara, sị: “Nwa gị nwaanyị anwụọla; enyezila onye ozizi nsogbu.” Mgbe Jizọs nụrụ nke a, ọ zara ya, sị: “Atụla egwu, naanị nwee okwukwe, a ga-azọpụta ya.”  Mgbe o rutere n’ụlọ ahụ, o kweghị ka onye ọ bụla soro ya banye ma e wezụga Pita na Jọn na Jems na nne na nna nwata nwaanyị ahụ.  Ma mmadụ niile nọ na-akwa ákwá, na-eti aka n’obi wee na-eruru ya uju. O wee sị: “Kwụsịnụ ịkwa ákwá, n’ihi na ọ nwụghị anwụ kama ọ na-ehi ụra.” Ha wee malite ịchị ya ọchị, na-akwa ya emo, n’ihi na ha maara na ọ nwụwo. Ma o seere ya n’aka ma kwuo n’olu dara ụda, sị: “Nwata nwaanyị, bilie!” Mmụọ ya wee laghachi, o wee bilie ozugbo ahụ, o nyekwara iwu ka e nye ya ihe ka o rie. Ndị mụrụ ya wee jupụta n’obi ụtọ; ma ọ gwara ha ka ha ghara ịkọrọ onye ọ bụla ihe merenụ » (Luk 8:49-56).

Jizọs Kraịst kpọlitere enyi ya Lazarọs, nwụrụ anwụ ụbọchị anọ gara aga: “N’eziokwu, Jizọs abatabeghị n’obodo nta ahụ, kama ọ ka nọ n’ebe ahụ Mata zutere ya. Ya mere, mgbe ndị Juu ha na ya nọ n’ụlọ, ndị na-akasi ya obi, hụrụ Meri ka o biliri ọsọ ọsọ pụọ, ha sochiri ya, n’ihi na ha chere na ọ na-aga n’ili ncheta ịga kwaa ákwá n’ebe ahụ.  Mgbe Meri bịarutere n’ebe Jizọs nọ ma hụ ya, ọ dara n’ụkwụ ya, sị ya: “Onyenwe anyị, a sị na ị nọ n’ebe a, nwanne m nwoke agaraghị anwụ.” Ya mere, mgbe Jizọs hụrụ ka ọ na-akwa ákwá nakwa ka ndị Juu so ya bịa na-akwa ákwá, ọ sụrụ ude n’ime mmụọ ya, o nyekwara ya nsogbu; o wee sị: “Olee ebe unu liri ya?” Ha sịrị ya: “Onyenwe anyị, bịa lee ya.” Anya mmiri gbara Jizọs. Ya mere, ndị Juu malitere ịsị: “Lee ka o si hụ ya n’anya nke ukwuu!” Ma ụfọdụ n’ime ha sịrị: “Nwoke a nke meghere anya onye ìsì ahụ, ó nweghị ike igbochi onye a ịnwụ?”

N’ihi ya, mgbe Jizọs sụsịrị ude ọzọ n’ime onwe ya, ọ bịara n’ili ncheta ahụ. N’eziokwu, ọ bụ ọgba, e jikwa otu nkume dọchie ọnụ ya. Jizọs sịrị: “Kwapụnụ nkume ahụ.” Mata, bụ́ nwanne onye ahụ nwụrụ anwụ, sịrị ya: “Onyenwe anyị, ka ọ dị ugbu a, ọ ghaghị ịbụ na o siwela ísì, n’ihi na o meela ụbọchị anọ.” Jizọs sịrị ya: “Ọ̀ kwa m gwara gị na ọ bụrụ na i kwere, ị ga-ahụ ebube Chineke?” Ya mere, ha kwapụrụ nkume ahụ. Ma Jizọs leliri anya n’eluigwe wee sị: “Nna, ana m ekele gị na ị nụwo olu m. N’eziokwu, amaara m na ị na-anụ olu m mgbe niile; ma ekwuru m okwu n’ihi ìgwè mmadụ a ndị guzo gburugburu, ka ha wee kwere na ọ bụ gị zitere m.” Mgbe o kwuru ihe ndị a, o ji oké olu tie mkpu, sị: “Lazarọs, pụta!” Nwoke ahụ nwụrụ anwụ wee buru ákwà e kere ya n’ụkwụ na n’aka pụta, e kekwara ya ákwà n’ihu. Jizọs sịrị ha: “Tọpụnụ ya ákwà ma hapụ ya ka ọ laa”” (Jọn 11:30-44).

Azụ ahụ dị ebube na-ejide (obere oge ka Kraist bilitesịrị n’ọnwụ): “Mgbe chi na-abọ, Jizọs guzo n’ikpere osimiri ahụ. Ma ndị na-eso ụzọ ya amataghị na ọ bụ ya. Jizọs wee sị ha: “Ụmụntakịrị, ùnu nwere ihe ọ bụla unu ga-eri?” Ha sịrị ya: “Mba.” O wee sị ha: “Wụnyenụ ụgbụ n’akụkụ aka nri nke ụgbọ mmiri unu, unu ga-egbute azụ̀.” Ha wee wụnye ya, ma ha enweghịzi ike ịdọbata ya n’ụgbọ ha n’ihi ọtụtụ azụ̀ juru na ya. Onye ahụ na-eso ụzọ Jizọs, onye Jizọs hụrụ n’anya, sịrị Pita: “Ọ bụ Onyenwe anyị.” Mgbe Saịmọn Pita nụrụ na ọ bụ Onyenwe anyị, o yiiri uwe elu ya n’ihi na ọ gba ahụ́ ọtọ. O wee maba n’oké osimiri ahụ. Ma ndị ọzọ na-eso ụzọ Jizọs, ndị nọ n’obere ụgbọ ahụ, kwọọrọ ụgbọ ahụ ma dọkpụrụ ụgbụ ahụ azụ̀ juru pụtawa n’ihi na ebe ha nọ adịghị anya n’ikpere osimiri ahụ. Ọ dị ihe dị ka mita iri itoolu” (Jọn 21:4-8).

Jizọs Kraịst rụrụ ọtụtụ ọrụ ebube ndị ọzọ. Ha na-ewusi okwukwe anyị ike, na-agba anyị ume ma na-amata ọtụtụ ngọzi ga-adị n’ụwa. Okwu Jọn onyeozi dere edekọwo ọtụtụ ọrụ ebube ndị Jizọs Kraịst mere, iji gosi na ihe ga-eme n’ụwa ga-eme: “N’eziokwu, e nwere ọtụtụ ihe ndị ọzọ Jizọs mere, bụ́ ndị, ọ bụrụ na e dee ha edee n’ụzọ zuru ezu, m chere na ụwa apụghị ịba akwụkwọ mpịakọta ndị e dere ha” (Jọn 21:25).

***

5 – Ozizi elementrị nke Akwụkwọ Nsọ

Chineke nwere Aha: Jehova: « Abụ m Jehova. Ọ bụ ya bụ aha m; agaghị m enye onye ọzọ nsọpụrụ m, agaghịkwa m enye ihe oyiyi a pịrị apị otuto m » (Aisaya 42:8) (God Has a Name (YHWH)). Anyị aghaghị ife naanị Jehova: « I kwesịrị ekwesị, Jehova, bụ́ Chineke anyị, ịnata otuto na nsọpụrụ na ike, n’ihi na ọ bụ gị kere ihe niile, ọ bụkwa n’ihi uche gị ka ha ji dịrị, ọ bụkwa ya mere e ji kee ha » (Mkpughe 4:11) (How to Pray to God (Matthew 6:5-13)). Anyi aghaghi ihu Ya n’anya na ndu anyi nile: « O wee sị ya: “Jiri obi gị dum na mkpụrụ obi gị dum na uche gị dum hụ Jehova bụ́ Chineke gị n’anya.’ Ọ bụ ya bụ iwu kasị ukwuu, bụrụkwa nke mbụ » (AMatiu 22:37,38). Chineke abụghị Atọ n’Ime Otu. Atọ n’Ime Otu abụghị ozizi nke Akwụkwọ Nsọ.

Jizọs Kraịst bụ Ọkpara Chineke naanị ya n’echiche na Chineke kere ya n’onwe ya: « Ma mgbe Jizọs banyere n’akụkụ ụfọdụ nke Sesaria Filipaị, ọ malitere ịjụ ndị na-eso ụzọ ya, sị: “Ònye ka ndị mmadụ na-asị na Nwa nke mmadụ bụ?” Ha wee sị: “Ụfọdụ na-asị na ị bụ Jọn Onye Na-eme Baptizim, ndị ọzọ na-asị na ị bụ Ịlaịja, ndị ọzọkwa na-asị na ị bụ Jeremaya ma ọ bụ otu n’ime ndị amụma.” O wee sị ha: “Ma, unu onwe unu, ònye ka unu na-asị na m bụ?” Saịmọn Pita zara, sị: “Ị bụ Kraịst, Ọkpara nke Chineke dị ndụ.” Jizọs wee zaa ya, sị: “Obi ụtọ na-adịrị gị, Saịmọn nwa Jona, n’ihi na ọ bụghị anụ ahụ́ na ọbara kpugheere gị ya, kama ọ bụ Nna m nke nọ n’eluigwe » (Matiu 16:13-17, Jọn 1:1-3). Jizọs Kraịst abụghị Chineke Pụrụ Ime Ihe Nile, ọ bụghịkwa akụkụ nke Atọ n’Ime Otu.

Mmụọ nsọ bụ ike ọrụ nke Chineke. Ọ bụghị onye: « Ha hụkwara ihe ndị dị ka ire ọkụ. E kesasịkwara ha, otu dịkwa n’isi onye nke ọ bụla n’ime ha » (Ọrụ 2:3). Mmụọ Nsọ abụghị akụkụ nke Atọ n’Ime Otu.

Akwụkwọ Nsọ bụ Okwu Chineke: « Akwụkwọ Nsọ dum si n’ike mmụọ nsọ Chineke, ọ bara uru iji ya zie ihe, iji ya dọọ mmadụ aka ná ntị, iji ya mee ka ihe guzozie, na iji ya nye ọzụzụ n’ezi omume, ka onye nke Chineke wee ruo eru n’ụzọ zuru ezu, bụrụ onye a kwadebere n’ụzọ zuru ezu ịrụ ezi ọrụ niile » (2 Timoti 3:16,17). Anyị aghaghị ịgụ ya, mụọ ya, ma tinye ya na ndụ anyị: « Kama iwu Jehova na-atọ ya ụtọ, Ọ na-agụkwa iwu ya n’olu dị ala ehihie na abalị. Ọ ga-adịkwa ka osisi a kụrụ n’akụkụ iyi, Nke na-amị mkpụrụ ya n’oge ya, Akwụkwọ ya adịghịkwa akpọnwụ akpọnwụ, Ihe ọ bụla ọ na-eme ga-aga nke ọma » (Abụ Ọma 1:1-3) (Reading and Understanding the Bible (Psalms 1:2, 3)).

Naanị okwukwe n’àjà nke Kraist na-enye ohere mgbaghara nke mmehie na ịgwọ ọrịa na mbilite n’ọnwụ nke ndị nwụrụ anwụ n’ọdịnihu: « N’ihi na Chineke hụrụ ụwa n’anya nke ukwuu nke na o nyere Ọkpara ọ mụrụ naanị ya, ka e wee ghara ibibi onye ọ bụla nke nwere okwukwe na ya, kama ka o nwee ndụ ebighị ebi. (…) Onye nwere okwukwe n’Ọkpara ahụ nwere ndụ ebighị ebi; onye na-enupụrụ Ọkpara ahụ isi agaghị ahụ ndụ, kama ọnụma Chineke na-adịgide n’ahụ́ ya » (Jọn 3:16, Matiu 20:28) (The Commemoration of the Death of Jesus Christ (Luke 22:19)).

Alaeze Chineke bu ochichi nke elu-igwe nke emere ka ha guzosie ike na elu igwe na 1914, nke Eze ahu bu Jisos Kraist nebe ndi eze na ndi nchu aja iri anọ na puku iri anọ na abia bu « Jerusalem ohuru », nwunye Kraist. Ọchịchị a nke eluigwe nke Chineke ga-ejedebe ọchịchị mmadụ ugbu a n’oge Oké Mkpagbu ahụ, ọ ga-eguzosie ike n’ụwa: « Ma n’ụbọchị ndị eze ahụ, Chineke nke eluigwe ga-eme ka otu alaeze nke a na-agaghị ebibi ebibi malite ịchị. A gaghịkwa enyefe ndị ọ bụla ọzọ alaeze ahụ. Ọ ga-egwepịa alaeze ndị a niile, mee ka ha ghara ịdịkwa, ma ya onwe ya ga-adịru mgbe ebighị ebi » (Mkpughe 12:7-12, 21:1-4, Matiu 6:9,10, Daniel 2:44).

Ọnwụ bụ ọdịiche nke ndụ. Mkpụrụ obi anwụọ. Mmụọ, ike ndụ, na-apụ n’anya: « Unu atụkwasịla ndị a ma ama obi, Unu atụkwasịkwala nwa nke mmadụ obi, bụ́ onye ọ na-adịghị nzọpụta dị n’aka ya. Mmụọ ya na-apụ, o wee laghachi n’ala o si pụta; N’ụbọchị ahụ, echiche ya na-ala n’iyi » (Abụ Ọma 146:3,4, Ecclesiastes 3:19,20; 9:5,10).

A ga-enwe mbilite n’ọnwụ nke ndị ezi omume na ndị na-ezighị ezi: « Ka ihe a ghara iju unu anya, n’ihi na oge awa na-abịa mgbe ndị niile nọ n’ili ncheta ga-anụ olu ya wee pụta, ndị mere ezi ihe ga-enweta mbilite n’ọnwụ nke ndụ, ndị mere ajọ omume ga-enweta mbilite n’ọnwụ nke ikpe » (Jọn 5:28, 29, Ọrụ 24:15) (The Significance of the Resurrections Performed by Jesus Christ (John 11:30-44); The Earthly Resurrection of the Righteous – They Will Not Be Judged (John 5:28, 29); The Earthly Resurrection of the Unrighteous – They Will Be Judged (John 5:28, 29); The Heavenly Resurrection of the 144,000 (Apocalypse 14:1-3); The Harvest Festivals were the Foreshadowing of the Different Resurrections (Colossians 2:17)). A ga-ekpe ndị na-ezighị ezi ikpe na-adabere n’àgwà ha n’oge ịchịchị 1000: « M wee hụ otu nnukwu ocheeze dị ọcha na onye nọ ọdụ na ya. Ụwa na eluigwe sikwa n’ihu ya gbapụ, ọ dịghịkwa ebe a hụrụ ha ga-adị. M wee hụ ndị nwụrụ anwụ, ndị ukwu na ndị nta, ka ha guzo n’ihu ocheeze ahụ, e meghekwara akwụkwọ mpịakọta dị iche iche. Ma e meghere akwụkwọ mpịakọta ọzọ; ọ bụ akwụkwọ mpịakọta nke ndụ. E kpekwara ndị nwụrụ anwụ ikpe site n’ihe e dere n’akwụkwọ mpịakọta ndị ahụ, dị ka omume ha si dị. Oké osimiri hapụkwara ndị nwụrụ anwụ nọ n’ime ya, ọnwụ na Hedis hapụkwara ndị nwụrụ anwụ nọ n’ime ha, e kpekwara ha ikpe n’otu n’otu dị ka omume ha si dị » (Mkpughe 20:11-13).

Ọ bụ naanị mmadụ 144,000 ga-eso Jizọs Kraịst gaa n’eluigwe: « M wee hụ, ma, lee! Nwa Atụrụ ahụ ka o guzo n’Ugwu Zayọn, ya na otu narị puku na puku iri anọ na puku anọ, bụ́ ndị e dere aha ya na aha Nna ya n’egedege ihu ha. M wee nụ ụda nke si n’eluigwe, dị ka ụda nke ọtụtụ mmiri, dịkwa ka ụda nke oké égbè eluigwe; ụda ahụ m nụrụ dịkwa ka nke ndị na-agụ egwú, bụ́ ndị ji ụbọ akwara na-abụ abụ mgbe ha na-akpọ ụbọ akwara ha. Ha na-abụkwa abụ nke dị ka ọ̀ bụ abụ ọhụrụ n’ihu ocheeze ahụ na n’ihu ihe anọ ahụ dị ndụ na ndị okenye ahụ; ọ dịghịkwa onye nwere ike ịmụta abụ ahụ ma e wezụga otu narị puku na puku iri anọ na puku anọ ahụ, bụ́ ndị e si n’ụwa zụta. Ndị a bụ ndị na-ejighị ụmụ nwaanyị merụọ onwe ha; n’eziokwu, ha bụ ndị na-amaghị nwaanyị. Ndị a bụ ndị na-eso Nwa Atụrụ ahụ n’agbanyeghị ebe ọ na-eje. E si n’etiti ụmụ mmadụ zụta ha dị ka mkpụrụ mbụ a zụtaara Chineke na Nwa Atụrụ ahụ, a hụghịkwa okwu ụgha ọ bụla n’ọnụ ha; ha enweghị mmerụ » (Mkpughe 7:3-8; 14:1-5). Oké ìgwè mmadụ ahụ a kpọtụrụ aha ná Mkpughe 7:9-17 bụ ndị ga-alanarị oké mkpagbu ahụ ma biri ruo mgbe ebighị ebi na paradaịs elu ụwa: « Mgbe ihe ndị a gasịrị, ahụrụ m, ma, lee! oké ìgwè mmadụ, nke onye ọ bụla na-enweghị ike ịgụta ọnụ, ndị si ná mba niile na ebo niile na ndị niile na asụsụ niile pụta, ka ha guzo n’ihu ocheeze ahụ nakwa n’ihu Nwa Atụrụ ahụ. Ha yi uwe mwụda na-acha ọcha; ha jikwa igu nkwụ n’aka. (…) M wee sị ya ozugbo: “Onyenwe m, ọ bụ gị onwe gị maara.” O wee sị m: “Ndị a bụ ndị si n’oké mkpagbu ahụ pụta, ha asawokwa uwe mwụda ha, meekwa ka ọ na-acha ọcha n’ime ọbara Nwa Atụrụ ahụ. Ọ bụ ya mere ha ji nọrọ n’ihu ocheeze Chineke; ha na-ejekwara ya ozi dị nsọ ehihie na abalị n’ụlọ nsọ ya; Onye ahụ nke nọ ọdụ n’ocheeze ahụ ga-agbasakwa ụlọikwuu ya n’isi ha. Agụụ agaghị agụ ha ọzọ, akpịrị agaghị akpọ ha nkụ ọzọ, anwụ agaghị achakwa ha, ha agaghịkwa enwe oké okpomọkụ, n’ihi na Nwa Atụrụ ahụ, onye nọ n’etiti ocheeze ahụ, ga-azụ ha dị ka atụrụ, ọ ga-edugakwa ha n’isi iyi nke mmiri nke ndụ. Chineke ga-ehichapụkwa anya mmiri ọ bụla n’anya ha » (Mkpughe 7:9-17) (The Book of Apocalypse – The Great Crowd Coming from the Great Tribulation (Apocalypse 7:9-17)).

Anyị na-ebi n’ụbọchị ikpeazụ nke ga-agwụ n’oké mkpagbu ahụ (Matiu 24, 25, Mak 13, Luk 21, Mkpughe 19: 11-21): « Mgbe ọ nọ ọdụ n’Ugwu Oliv, ndị na-eso ụzọ ya bịakwutere ya naanị ha, sị ya: “Gwa anyị, Olee mgbe ihe ndị a ga-eme, gịnị ga-abụkwa ihe ịrịba ama nke ọnụnọ gị na nke ọgwụgwụ usoro ihe a? » » (Matiu 24:3) (The Great Tribulation Will Take Place In Only One Day (Zechariah 14:16)).

Paradaịs ga-adị n’ụwa: « M wee hụ eluigwe ọhụrụ na ụwa ọhụrụ; n’ihi na eluigwe mbụ na ụwa mbụ agabigawo, oké osimiri adịkwaghị. Ahụkwara m obodo nsọ ahụ, bụ́ Jeruselem Ọhụrụ, ka o si n’eluigwe, n’ebe Chineke nọ, na-agbadata. A kwadebekwara ya dị ka nwaanyị a na-alụ ọhụrụ nke a chọrọ mma maka di ya. M wee nụ ka otu oké olu si n’ocheeze ahụ na-asị: “Lee! Ụlọikwuu nke Chineke dịnyeere mmadụ, ya na ha ga-ebikwa, ha ga-abụkwa ndị nke ya. Chineke n’onwe ya ga-anọnyekwara ha. Ọ ga-ehichapụkwa anya mmiri niile n’anya ha, ọnwụ agaghị adị ọzọ, iru uju ma ọ bụ mkpu ákwá ma ọ bụ ihe mgbu agaghịkwa adị ọzọ. Ihe mbụ niile agabigawo » (Aịsaịa 11,35,65, Mkpughe 21:1-5) (The Hope of Everlasting Life).

Chineke kwere ka ihe ọjọọ dịrị. Nke a zara azịza nke ekwensu ahụ banyere ọbụbụeze nke ọbụbụeze Jehova (Jenesis 3:1-6). Na kwa inye azịza nye ebubo nke ekwensu banyere iguzosi ike n’ezi ihe nke ndi mmadu (Job 1:7-12; 2:1-6). Ọ bụghị Chineke na-akpata nhụjuanya: « N’oge ọnwụnwa, ka onye ọ bụla ghara ịsị: “Ọ bụ Chineke na-anwa m.” N’ihi na a pụghị iji ihe ọjọọ nwaa Chineke, ya onwe ya adịghịkwa anwa onye ọ bụla » (Jemes 1:13). Ahụhụ bụ ihe kpatara isi ihe anọ: Ekwensu nwere ike ibu ọrụ (ma obugh mgbe nile) (Job 1: 7-12; 2: 1-6). Nhụjuanya bụ n ‘ọnọdụ mmehie anyị nke ịdata Adam na-eduga anyị n’agadi, ọrịa na ọnwụ (Ndị Rom 5:12, 6:23). Nhụjuanya nwere ike ịbịpụta n’ihi mkpebi ọjọọ mmadụ (Deuterọnọmi 32: 5, Ndị Rom 7:19). Nhụjuanya nwere ike ịbịpụta « oge na ihe ndị a na-atụghị anya ya » nke mere ka onye ahụ nọrọ n’ọnọdụ na-ezighị ezi n’oge na-ekwesịghị ekwesị (Eklisiastis 9:11). Anyị nwere ikike nnwere onwe, anyị nweere onwe anyị ime mkpebi, « mma » ma ọ bụ « ọjọọ » (Diuterọnọmi 30: 15).

Anyị aghaghị ijere ozi ọma nke alaeze Chineke ozi. Iji mee baptizim na ime ihe kwekọrọ n’ihe edeworo n’ime Akwụkwọ Nsọ: « Ya mere, gaanụ mee ndị mba niile ka ha bụrụ ndị na-eso ụzọ m. Na-eme ha baptizim n’aha nke Nna na nke Ọkpara na nke mmụọ nsọ. Na-ezi ha ka ha debe+ ihe niile m nyere unu n’iwu. Ma, lee! m nọnyeere unu ụbọchị niile ruo ọgwụgwụ usoro ihe a » (Matiu 28:19, 20) (LE BAPTÊME QUI SAUVE). Nkwado siri ike a maka ihu ọma nke ala eze Chineke gosipụtara n’ihu ọha site n’ịkwusa Oziọma ahụ mgbe nile: « A ga-ekwusakwa ozi ọma nke a nke alaeze n’elu ụwa dum mmadụ bi ka ọ bụrụ àmà nye mba niile; mgbe ahụkwa ka ọgwụgwụ ga-abịa » (Matiu 24:14) (The Preaching of the Good News and the Baptism (Matthew 24:14)).

A machibidoro n’ime Bible

A machibidoro ịkpọasị: « Onye ọ bụla nke kpọrọ nwanna ya asị bụ ogbu mmadụ, unu makwaara na ọ dịghị ogbu mmadụ nke nwere ndụ ebighị ebi n’ime ya » (1 Jon 3:15). A igbu ọchụ machibidoro, igbu ọchụ maka ihe ndị mere onwe ya, igbu ọchụ site na ịhụ mba n’anya (ndọrọ ndọrọ ọchịchị ma ọ bụ okpukpe): « Jizọs wee sị ya: “Mịghachi mma agha gị n’ọbọ ya, n’ihi na ndị niile na-eji mma agha ga-ala n’iyi site ná mma agha » (Matiu 26:52) (The Spiritual Man and the Physical Man (Hebrews 6:1)).

A machibidoro izu ohi: « Ka onye na-ezu ohi kwụsị izu ohi, kama ka ọ rụsie ọrụ ike, jiri aka ya na-arụ ọrụ ọma, ka o wee nwee ihe ọ ga-ekenye onye nọ ná mkpa » (Ndị Efesọs 4:28).

A machibidoro ugha: « Unu adịla na-aghara ibe unu ụgha. Yipụnụ mmadụ ochie ahụ na omume ya » (Ndi Kọlọsi 3:9).

Iwu ndị ọzọ

« N’ihi na ọ dị mmụọ nsọ mma, dịkwa anyị onwe anyị mma ka anyị ghara ịtụkwasịkwuru unu ibu arọ, ma e wezụga ihe ndị a dị mkpa, ya bụ, ịdị na-ezere ihe e ji chụọrọ arụsị àjà, na ọbara na anụ a nyagburu anyagbu na ịkwa iko. Ọ bụrụ na unu elezie anya zere ihe ndị a, ọ ga-adịrị unu mma. Nọrọnụ nke ọma! » (Olu 15:19,20,28,29).

Lhe ndị arụsị merụrụ: Ndị a bụ « ihe » ndị metụtara omume okpukpe megidere Akwụkwọ Nsọ, ememe ememe ndị ọgọ mmụọ. O nwere ike ịbụ ihe omume okpukpe tupu igbummadu ma ọ bụ nri nke anụ: « Na-erinụ ihe niile a na-ere n’ọdụ anụ, n’ajụghị ase ọ bụla n’ihi akọ na uche unu; n’ihi na “ọ bụ Jehova nwe ụwa na ihe jupụtara n’ime ya.” Ọ bụrụ na onye ọ bụla n’ime ndị na-ekweghị ekwe akpọọ unu òkù, unu achọọkwa ije, rienụ ihe ọ bụla e debere n’ihu unu, n’ajụghị ase ọ bụla maka akọ na uche unu. Ma ọ bụrụ na onye ọ bụla asị unu: “Ihe a bụ ihe e ji chụọ àjà,” unu erila ya n’ihi onye ahụ mere ka unu mara banyere ya nakwa n’ihi akọ na uche. “Akọ na uche,” ka m na-ekwu, ọ bụghị nke gị, kama nke onye ọzọ ahụ. N’ihi na, gịnị mere ọ ga-eji bụrụ na akọ na uche onye ọzọ na-ekpe nnwere onwe m ikpe? Ọ bụrụ na m ji ekele na-eri ya, gịnị mere a ga-eji na-ekwujọ m n’ihe ahụ m na-enye ekele maka ya? » (1 Ndị Kọrint 10:25-30).

Banyere omume okpukpe nke Akwụkwọ Nsọ na-akatọ: « Unu na ndị na-ekweghị ekwe ekekọtala onwe unu, nke bụ́ nkekọ na-ekwekọghị ekwekọ. N’ihi na olee ihe jikọrọ ezi omume na mmebi iwu? Ma ọ bụ, olee òkè ìhè na ọchịchịrị nwere? Oleekwa nkwekọ dị n’etiti Kraịst na Bilial? Ma ọ bụ, olee òkè onye kwere ekwe na onye na-ekweghị ekwe nwere? Oleekwa nkwekọrịta ụlọ nsọ Chineke na arụsị nwere? N’ihi na anyị bụ ụlọ nsọ nke Chineke dị ndụ; dị nnọọ ka Chineke kwuru, sị: “M ga-ebi n’etiti ha, na-ejegharịkwa n’etiti ha, m ga-abụkwa Chineke ha, ha ga-abụkwa ndị m.” “‘Ya mere, sinụ n’etiti ha pụọ, kewapụnụ onwe unu,’ ka Jehova sịrị, ‘kwụsịkwanụ imetụ ihe na-adịghị ọcha aka’”; “‘m ga-akpọbatakwa unu.’” “‘M ga-abụkwara unu nna, unu ga-abụkwara m ụmụ ndị ikom na ụmụ ndị inyom,’ ka Jehova Onye Pụrụ Ime Ihe Niile kwuru » (2 Ndị Kọrịnt 6:14-18).

Emela ikpere arụsị. Mmadu aghagh i ibibi ihe oyiyi nile nke arusi ma, obe, ihe oyiyi maka nzube okpukpe: « Sinụ n’ọnụ ụzọ ámá dị warara banye; n’ihi na okporo ụzọ nke na-eduba ná mbibi sara mbara ma dị obosara, ndị na-esikwa na ya abanye dị ọtụtụ; ma ọnụ ụzọ ámá nke na-eduba ná ndụ dị warara, okporo ụzọ ya dịkwa mkpagide, ndị na-achọta ya dịkwa ole na ole. “Lezienụ anya maka ndị amụma ụgha ndị na-abịakwute unu n’oyiyi atụrụ, ma n’ime ha, ha bụ anụ ọhịa wolf agụụ ji. Unu ga-amata ha site ná mkpụrụ ha. Ọ dịghị mgbe ndị mmadụ na-aghọrọ mkpụrụ vaịn n’ogwu ma ọ bụ mkpụrụ fig n’uke, ka hà na-eme otú ahụ? Otú ahụ, osisi ọma ọ bụla na-amị ezi mkpụrụ, ma osisi ọ bụla rere ure na-amị mkpụrụ na-abaghị uru; osisi ọma apụghị ịmị mkpụrụ na-abaghị uru, osisi rere ure apụghịkwa ịmị ezi mkpụrụ. A na-egbutu osisi ọ bụla na-adịghị amị ezi mkpụrụ ma tụba ya n’ọkụ. Ya mere, n’ezie, unu ga-amata ndị ahụ site ná mkpụrụ ha. “Ọ bụghị onye ọ bụla nke na-asị m, ‘Onyenwe anyị, Onyenwe anyị,’ ga-aba n’alaeze eluigwe, kama ọ bụ onye na-eme uche Nna m nke nọ n’eluigwe ga-aba na ya. Ọtụtụ mmadụ ga-asị m n’ụbọchị ahụ, ‘Onyenwe anyị, Onyenwe anyị, ọ̀ bụ na anyị ebughị amụma n’aha gị, chụpụkwa ndị mmụọ ọjọọ n’aha gị, rụọkwa ọtụtụ ọrụ dị ike n’aha gị?’ Ma mgbe ahụ, m ga-ekwupụtara ha, sị: Ọ dịghị mgbe m maara unu! Sinụ n’ebe m nọ pụọ, unu ndị ọrụ mmebi iwu » (Matiu 7:13-23). Emela anwansi: ịgba afa, anwansi, astrology … anyi aghaghi ibibi ihe nile gbasara anwansi: « N’ezie, ọtụtụ ndị na-eme anwansi chịkọtara akwụkwọ ha ma kpọọ ha ọkụ n’ihu mmadụ niile. Ha wee gbakọọ ọnụ ahịa ha wee hụ na o ruru puku mkpụrụ ego ọlaọcha iri ise. Okwu Jehova wee si otú a na-agbasa ma na-enwe mmeri nke ukwuu » (Olu 19:19,20).

Elela ihe nkiri ma ọ bụ foto ndị na-akpali agụụ mmekọahụ ma ọ bụ ihe ike na ihe ihere. emela na ịgba chaa chaa, ịṅụ ọgwụ ike, dị ka wii wii, betel, ụtaba, ngafe mmanya, orgies: « Ya mere, ụmụnna m, eji m ọmịiko nke Chineke na-arịọsi unu ike ka unu nyefee Chineke ahụ́ unu dị ka àjà dị ndụ, dị nsọ, nke dị Chineke mma, ya bụ, ozi dị nsọ site n’ike iche echiche unu » (ndị Rom 12: 1; Matiu 5: 27-30; Abụ Ọma 11: 5).

A machibidoro ya iwu mmekọahụ rụrụ arụ na (ịkwa iko): ịkwa iko, mmekọahụ n’alụghị di na nwunye (nwoke / nwaanyi), nwoke na nwanyị nwoke idina nwoke: « Gịnị? Ọ̀ bụ na unu amaghị na ndị ajọ omume agaghị eketa alaeze Chineke? Unu ekwela ka e duhie unu. Ndị na-akwa iko, ma ọ bụ ndị na-ekpere arụsị, ma ọ bụ ndị bụ́ di ma ọ bụ nwunye na-akwa iko, ma ọ bụ ndị ikom ndị na-ekwe ka ndị ikom dinaa ha, ma ọ bụ ndị ikom na-edina ndị ikom, ma ọ bụ ndị ohi, ma ọ bụ ndị anyaukwu, ma ọ bụ ndị aṅụrụma, ma ọ bụ ndị na-ekwujọ mmadụ, ma ọ bụ ndị na-apụnara mmadụ ihe, agaghị eketa alaeze Chineke » (1 Ndi Korint 6: 9,10). « Ka alụmdi na nwunye bụrụ ihe kwesịrị nsọpụrụ n’etiti mmadụ niile, ka ihe ndina alụmdi na nwunye gharakwa ịbụ ihe e merụrụ emerụ, n’ihi na Chineke ga-ekpe ndị na-akwa iko na ndị bụ́ di ma ọ bụ nwunye na-akwa iko ikpe » (Ndị Hibru 13:4).

Akwụkwọ Nsọ katọrọ ịlụ nwanyị karịa, nwoke ọ bụla nọ n’ọnọdụ a nke chọrọ ime uche Chineke, aghaghị mgbanwe ọnọdụ ya site n’ịnọgide na nwunye ya mbụ ọ lụrụ (1 Timoti 3: 2 « di nke otu nwaanyị »). Akwụkwọ Nsọ na-amachibido igbo onwe onye mmekọahụ: « Ya mere, meenụ ka akụkụ ahụ́ unu ndị dị n’elu ụwa nwụọ n’ihe banyere ịkwa iko, adịghị ọcha, agụụ mmekọahụ, ọchịchọ ọjọọ, na anyaukwu, nke bụ́ ikpere arụsị » (Ndị Kọlọsi 3:5).

A machibidoro iwu iri ọbara, ọbụna n’ọnọdụ ọgwụgwọ (mmịnye ọbara): « Ma unu erikọtala anụ na mkpụrụ obi ya—ọbara ya » (Jenesis 9:4) (The Sacredness of Blood (Genesis 9:4)).

Ndị Kraịst tozuru okè na ezi ihe ọmụma nke ụkpụrụ Akwụkwọ Nsọ ga-amata ọdịiche dị n’etiti « ezi » na « ihe ọjọọ, » ọ bụrụgodị na edeghị ya na Bible: « Ma nri siri ike dịịrị ndị tozuru okè, ndị zụworo ikike nghọta ha azụ, site n’iji ya eme ihe, ịmata ihe dị iche n’ihe ziri ezi na ihe na-ezighị ezi » (Ndị Hibru 5:14) (Achieving Spiritual Maturity (Hebrews 6:1)).

***

6 – Gịnị ka a ga-eme tupu oké mkpagbu ahụ amalite?

« Onye maara ihe nke hụrụ ọdachi « agawo » zoo; ndị na-amaghị ihe, bụ́ ndị nọ na-aga, atawo ahụhụ si na ya pụta »

(Ilu 27:12)

Ka oke mkpagbu na-erute, ọdachi,

gịnị ka anyị ga-eme iji jikere?

Nkwadebe nke mmụọ tupu oke mkpagbu ahụ

« Ee, ọ ga – eme na onye ọ bụla nke na – akpọku aha Jehova ga – anọkwa na ntanetị »

(Joel 2: 32)

Enwere ike ichikota nkwadebe a tupu otu okwu: Chọọ Jehova:

« Tupu ụkpụrụ emezuo, tupu ụbọchị unu agabiga dị ka igbogbo ọka, tupu ọnụma Jehova abịakwasị unu, tupu ụbọchị iwe Jehova abịakwasị unu, chọọnụ Jehova, unu niile ndị dị umeala n’obi bi n’ụwa, ndị meworo ihe o kpere n’ikpe. Chọọnụ ezi omume, chọọnụ ịdị umeala n’obi. Ma eleghị anya, a ga-ezobe unu n’ụbọchị iwe Jehova” (Zefanaya 2: 2,3). Seekchọ Jehova ọ bụ ịmụta ịhụ ya n’anya na ịmara onye.

Lovehụ Chineke n’anya bụ ịnabata na O nwere aha: Jehova (YHWH) (Matiu 6:9 “Ka edo aha gị nsọ”).

Dị ka Jizọs Kraịst mere ka ọ pụta ìhè, iwu kachasị mkpa bụ ịhụnanya maka Chineke: « O wee sị ya: “‘Jiri obi gị dum na mkpụrụ obi gị dum na uche gị dum hụ Jehova bụ́ Chineke gị n’anya.’ Ọ bụ ya bụ iwu kasị ukwuu, bụrụkwa nke mbụ” (Matiu 22:37,38).

Ima ima Abasi ebe ke akam. Jizọs Kraịst nyere ndụmọdụ n’ezie n’ekpere nke Matiu 6: « Mgbe unu na-ekpekwa ekpere, unu adịla ka ndị ihu abụọ; n’ihi na ọ na-atọ ha ụtọ iguzo n’ụlọ nzukọ, na ebe ụzọ nwere ngalaba na-ekpe ekpere ka ndị mmadụ wee na-ahụ ha. N’ezie, ana m asị unu, Ha enwetazuwo ụgwọ ọrụ ha. Ma, gị onwe gị, mgbe ị na-ekpe ekpere, banye n’ọnụ ụlọ gị, mgbe i mechisịrị ọnụ ụzọ gị, kpekuo Nna gị nke nọ na nzuzo ekpere; Nna gị nke na-ahụ ihe na nzuzo ga-akwụ gị ụgwọ. Ma mgbe ị na-ekpe ekpere, ekwughachila otu ihe ugboro ugboro, dị ka ndị mba ọzọ na-eme, n’ihi na ha na-eche na a ga-anụ olu ha n’ihi ọtụtụ okwu ha na-ekwu. Ya mere, unu emela ka ha, n’ihi na Chineke bụ́ Nna unu maara ihe ndị na-akpa unu tupu unu arịọ ya. “Ya mere, kpeenụ ekpere otú a: “‘Nna anyị nke bi n’eluigwe, ka e doo aha gị nsọ. Ka alaeze gị bịa. Ka uche gị meekwa n’ụwa, dị ka ọ na-eme n’eluigwe. Nye anyị nri taa maka ụbọchị taa; gbaghara anyị ụgwọ anyị ji, dị ka anyị gbaghakwaara ndị ji anyị ụgwọ. Ekwela ka anyị daba n’ọnwụnwa, kama napụta anyị n’aka ajọ onye ahụ.’ “N’ihi na ọ bụrụ na unu na-agbaghara ndị mmadụ njehie ha, Nna unu nke eluigwe ga na-agbagharakwa unu; ma ọ bụrụ na unu adịghị agbaghara ndị mmadụ njehie ha, Nna unu agaghịkwa na-agbaghara unu njehie unu » (Matiu 6:5-15).

Anyị kwesịrị ife naanị Jehova bụrụ nanị: « Ee e; kama ihe m na-ekwu bụ na ihe ndị mba ọzọ na-achụ n’àjà, ha na-achụrụ ya ndị mmụọ ọjọọ, ọ bụghị Chineke; achọghịkwa m ka unu bụrụ ndị ha na ndị mmụọ ọjọọ na-emekọ ihe. Unu apụghị ịdị na-aṅụ iko Jehova na iko ndị mmụọ ọjọọ; unu apụghị ịdị na-eri na “tebụl Jehova” na-erikwa na tebụl ndị mmụọ ọjọọ. Ka “ànyị na-akpali Jehova ikwo ekworo”? Ànyị ka ya ike? » (1 Ndị Kọrịnt 10: 20-22).

Lovehụ Chineke n’anya bụ ịnabata na O nwere Ọkpara, Jizọs Kraịst. Anyi aghaghi ihu ya n’anya ma nwee okwukwe n’onyinye ya nke n’eme ka ngbaghara nke nmehie anyi. Jizọs Kraịst bụ naanị ụzọ maka ndụ ebighi ebi ma Chineke chọrọ ka anyị mata ya: « Jizọs wee sị ya: “Ọ bụ m bụ ụzọ na eziokwu na ndụ. Ọ dịghị onye na-abịakwute Nna m ma ọ́ bụghị site na mụ »;  » Iji nweta ndụ ebighị ebi, ọ dị ha mkpa ịmata gị nke ọma, onye naanị ya bụ ezi Chineke, matakwa onye i zitere, bụ́ Jizọs Kraịst » (Jọn 14:6; 17:3).

Iwu nke abụọ dị mkpa, dị ka Jizọs Kraịst si dị, bụ ka anyị hụ onye agbata obi anyị n’anya: « Nke abụọ, nke dị ka ya, bụ, ‘Hụ onye agbata obi gị n’anya dị ka onwe gị.’ Ọ bụ n’iwu abụọ a ka Iwu ahụ dum na akwụkwọ Ndị Amụma dabeere » (Matiu 22:39,40). « Mmadụ niile ga-eji nke a mara na unu bụ ndị na-eso ụzọ m, ma ọ bụrụ na unu enwee ịhụnanya n’etiti onwe unu » (John 13:35). Ọ bụrụ n’anyị hụrụ Chineke n’anya, anyị kwesịrị ịhụ onye agbata obi anyị n’anya: “Onye na-enweghị ịhụnanya amaghị Chineke, n’ihi na Chineke bụ ịhụnanya” (1 Jọn 4:8).

Ọ bụrụ na anyị hụrụ Chineke n’anya, anyị ga-achọ ime ihe na-atọ ya ụtọ site n’inwe ezi omume: “Gị mmadụ, ọ gwawo gị ihe dị mma. Gịnị ka Jehova na-achọ n’aka gị ma ọ́ bụghị ime ihe n’ikpe ziri ezi na ịhụ obiọma n’anya nakwa iji obi umeala soro Chineke gị na-eje ije? » (Maịka 6:8).

Ọ bụrụ n’anyị hụrụ Chineke n’anya, anyị ga-ezere inwe ụdị omume ọ kpọrọ asị: “Gịnị? Ọ̀ bụ na unu amaghị na ndị ajọ omume agaghị eketa alaeze Chineke? Unu ekwela ka e duhie unu. Ndị na-akwa iko, ma ọ bụ ndị na-ekpere arụsị, ma ọ bụ ndị bụ́ di ma ọ bụ nwunye na-akwa iko, ma ọ bụ ndị ikom ndị na-ekwe ka ndị ikom dinaa ha,+ ma ọ bụ ndị ikom na-edina ndị ikom, ma ọ bụ ndị ohi, ma ọ bụ ndị anyaukwu, ma ọ bụ ndị aṅụrụma, ma ọ bụ ndị na-ekwujọ mmadụ, ma ọ bụ ndị na-apụnara mmadụ ihe, agaghị eketa alaeze Chineke” (1 Ndị Kọrịnt 6:9,10).

Bible katọrọ ụfọdụ omume (akụkụ nke abụọ)  (nke e dere n’asụsụ Igbo)

Lovehụ Chineke n’anya bụ ịmata na Ọ na-eduzi anyị site n’okwu Ya Akwụkwọ Nsọ. Anyị ga na-agụ ya kwa ụbọchị iji mara Chineke na nwa ya nwoke Jizọs Kraịst. Akwụkwọ Nsọ bụ ntụzi-aka nke Chineke nyere anyị: « Okwu gị bụ oriọna dịịrị ụkwụ m, ọ bụkwa ìhè n’ụzọ m » (Abụ Ọma 119: 105). A na-achọta Akwụkwọ Nsọ ntanetị na saịtị ahụ na ụfọdụ akụkụ Akwụkwọ Nsọ iji rite uru na nduzi ya (Matiu isi 5-7: Okwuchukwu dị n’elu ugwu, akwụkwọ Abụ Ọma, Ilu, Oziọma anọ ahụ Matiu, Mak, Luk na Jọn na otutu akwukwo ndi ozo (2Timoti 3: 16,17)).

Ihe ị ga-eme n’oge oke mkpagbu

Dabere na Bible, e nwere ọnọdụ ise dị mkpa ga-enyere anyị aka inweta ebere nke Chineke n’oge oke mkpagbu:

1 – Vokekpọku aha Jehova site n’ekpere: “Ee, ọ ga – eme na onye ọ bụla nke na – akpọku aha Jehova ga – anọkwa na ntanetị” (Joel 2: 32).

2 – Inwe okwukwe na aja nke Kraist ka ewe nweta ngbaghara nke mmehie: « Mgbe ihe ndị a gasịrị, ahụrụ m, ma, lee! oké ìgwè mmadụ, nke onye ọ bụla na-enweghị ike ịgụta ọnụ, ndị si ná mba niile na ebo niile na ndị niile na asụsụ niile pụta, ka ha guzo n’ihu ocheeze ahụ nakwa n’ihu Nwa Atụrụ ahụ. Ha yi uwe mwụda na-acha ọcha; ha jikwa igu nkwụ+ n’aka. (…) M wee sị ya ozugbo: “Onyenwe m, ọ bụ gị onwe gị maara.” O wee sị m: “Ndị a bụ ndị si n’oké mkpagbu ahụ pụta, ha asawokwa uwe mwụda ha, meekwa ka ọ na-acha ọcha n’ime ọbara Nwa Atụrụ ahụ » (Nkpughe 7:9-17). Akụkụ Akwụkwọ Nsọ a na-akọwa na oke igwe mmadụ ahụ ga-alanarị oké mkpagbu ahụ ga-enwe okwukwe n’ichekwa ọbara nke ọbara Kraịst maka mgbaghara mmehie.

Oké mkpagbu ahụ ga-abụrụ ụmụ mmadụ ihe mwute: Jehova ga-arịọ maka “oge ịkwa arịrị” maka ndị ga-alanarị oké mkpagbu ahụ.

3 – Ọkwa ákwá banyere ọnụ ahịa Jehova ga-akwụ iji mee ka anyị dị ndụ: ndụ mmadụ nke na-enweghị mmehie nke Kraịst: “M ga-awụsa ụlọ Devid, wụsakwa ndị bi na Jeruselem mmụọ amara+ na nke arịrịọ, ha ga-elegide anya n’Onye ahụ ha mara ube, ha ga-etikwara Ya mkpu arịrị otú a na-eti n’ihi ọnwụ nke nwa nwoke a mụrụ naanị ya; ha ga-akwara ya ákwá arịrị dị ilu dị ka mgbe a na-akwa ákwá arịrị dị ilu n’ihi ọnwụ nke nwa e bu ụzọ mụọ. N’ụbọchị ahụ, mkpu arịrị a ga-eti na Jeruselem ga-adị ukwuu, dị ka mkpu arịrị e tiri na Hedadrimọn nke dị na ndagwurugwu Megido” (Zekaraia 12:10,11).

Dị ka akụkụ nke ịkwa arịrị a, Jehova Chineke ga-eme ebere mmadụ ndị kpọrọ ajọ usoro a asị, n’Ezikiel 9: “Jehova wee gaa n’ihu ịsị ya: “Gagharịa n’ime obodo a, n’ime Jeruselem, kaa ndị na-eze ume ma na-asụ ude n’ihi ihe arụ niile a na-eme n’ime ya akara n’egedege ihu” (Ezikiel 9: 4; Luk 17:32).

4 – Ibu onu: “Fụọnụ opi na Zayọn. Kwuonụ ka e nwee obubu ọnụ dị nsọ. Kpọọnụ òkù ka e nwee nzukọ ukwu. Kpọkọtanụ mmadụ niile. Doonụ ọgbakọ ahụ nsọ. Kpọkọtanụ ndị agadi. Kpọkọtanụ ụmụaka na ndị na-aṅụ ara” (Joel 2: 15,16, isi okwu nke ederede a bụ “oke mkpagbu” (Joel 2:1,2)).

5 – Zere inwe mmekọahụ: « Ka nwoke na-alụ nwaanyị ọhụrụ si n’ọnụ ụlọ ya nke dị n’ime pụta, ka nwaanyị a na-alụ ọhụrụ sikwa n’ụlọ ndina ya pụta » (Joel 2: 15,16). “Ọpụpụ” nke di na nwunye nke a bụ zere inwe mmekọahụ. « ezinụlọ niile fọdụrụnụ, n’ezinụlọ n’ezinụlọ, na ndị inyom ha naanị ha » (Zekaraia 12: 12-14). Nkebi ahịrịokwu « nwanyị ha iche » bụ zere inwe mmekọahụ.

Ihe ị ga-eme ma oké mkpagbu ahụ gachaa

Iwu abụọ dị na Chineke dị:

1 – Usọrọ mee kọọ banyere ọbụbụeze Jehova na “nnwere onwe nke mmadụ: « Ọ ga-erukwa na onye ọ bụla nke fọdụrụ n’ime mba niile ndị na-ebuso Jeruselem agha ga na-agbago site n’afọ ruo n’afọ ịga kpọọrọ Eze, bụ́ Jehova nke ụsụụ ndị agha, isiala, na ime ememme ụlọ ndò” (Zekaraia 14:16).

2 – Ihicha nke uwa rue ọnwa asaa, mgbe oke mkpagbu gasịrị, rue 10 “nisan” (ọnwa kalenda nke ndị Juu) (Ezikiel 40: 1,2): “Ndị ụlọ Izrel ga-eli ha iji mee ka ala ha dị ọcha, ruo ọnwa asaa” (Ezikiel 39:12).

Ọ bụrụ na ị nwere ajụjụ ọ bụla, ma ọ bụ chọọ ozi ndị ọzọ, egbula oge ịkpọtụrụ saịtị ma ọ bụ akaụntụ Twitter nke saịtị ahụ. Ka Chineke gọzie obi dị ọcha site n’aka Ọkpara Ya Jizọs Kraịst. Amen (Jọn 13: 10).

***

Table of contents of the http://yomelyah.fr/ website

(42 biblical study articles)

Reading the Bible daily, this table of contents contains informative Bible articles (Please click on the link above to view it)…

Bible Articles Language Menu

Table of languages ​​of more than seventy languages, with six important biblical articles, written in each of these languages…

Site en Français:  http://yomelijah.fr/ 

 Sitio en español:  http://yomeliah.fr/

Site em português: http://yomelias.fr/

Contact

You can contact to comment, ask for details (no marketing)…

***

X.COM (Twitter)

FACEBOOK

FACEBOOK BLOG

MEDIUM BLOG